ประวัติศาสตร์

เรื่อง: ณัฏฐวรรธน์ คล้ายสมมุติ ภาพจำพื้นที่เมืองอุตรดิตถ์ในความคิดคนนอกอย่างผู้เขียน เมื่อตอนขับผ่านจังหวัดนี้เผื่อไปเชียงใหม่ ก็คล้ายในภาพยนต์ธี่หยด 2 ที่เห็นแต่ทุ่งนาป่าเขา ลำเนา พ่อเลี้ยง คล้ายๆ กัน แต่เมื่อได้อ่านเอกสารเก่าๆ โดยเฉพาะบันทึกของชนชั้นนำสยามสมัยก่อนนั้นมันเป็นคนละเรื่อง ภาพจำเหล่านั้นก็ค่อยๆ หายไป ในอดีตตลาดแถบเมืองอุตรดิตถ์ถือว่าเป็นตลาดที่การค้าขายเฟื่องฟูอย่างมาก เนื่องด้วยที่ตั้งของเมืองนั้นเป็นเมืองที่ติดกับชายแดนอย่างหลวงพระบาง ในลาวซึ่งอยู่ภายใต้อาณานิคมฝรั่งเศส จึงมีการติดต่อการขายกับพื้นที่อื่นๆ อยู่โดยตลอด ความเฟื่องฟูของเมืองอุตรดิตถ์ในสมัยรัชกาลที่ 5 นี้สามารถเห็นได้จากบันทึกของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยในสมัยรัชกาลที่ 5...

เรื่อง: ญาณี กลิ่นเมือง เนื่องในวันที่ 8 มีนาคม ของทุกปี เป็นวันสำคัญสำหรับผู้หญิงวันหนึ่งอย่างวันสตรีสากล เราพามาทำความรู้จักความงามผู้หญิงแบบไทยๆ ผ่านเครื่องแต่งกายที่ผู้หญิง “ต้องมี” คือยกทรงหรือที่เรียกว่าชุดชั้นในในปัจจุบันว่าเริ่มเข้ามาในไทยเมื่อใหร่ และจากอดีตถึงปัจจุบันความงามเกี่ยวกับหน้าอกของผู้หญิงนั้นแปรเปลี่ยนไปยังไงบ้าง ยกทรงชิ้นแรกที่ผลิตในประเทศไทยและผู้หญิงไทยเริ่มรู้จักการใช้ยกทรงเกิดขึ้นมาช่วงปี 2483 โดย ‘วีรี ภัทรนาวิก’ เป็นผู้ผลิตยกทรงคนแรกของไทยและแนะนำให้สตรีไทยรู้จักใช้ยกทรงจนแพร่หลาย พร้อมกับเปิดการเรียนการสอนตัดเสื้อที่ถนนสีลม นครหลวง ชื่อว่า “โรงเรียนสอนตัดเสื้อวีรี” ซึ่งเป็นสถาบันที่มีตำราการเรียนการสอนอย่างเป็นทางการในเมืองไทย โดยเธอเองเป็นผู้อำนวยการสอนวิชาแผนกยกทรงด้วย  ทั้งนี้โรงเรียนสอนตัดเสื้อและยกทรงดังกล่าวยังเปิดทำการจนถึง...

ภาพปกจากหนังสือ A Pictorial Journey on the old Mekong, Cambodia, laos and Yunnan by Louis Delaporte and Francis Garnier เรื่อง: ณัฏฐวรรธน์ คล้ายสมมุติ “คนไทยมาจากที่นี่ ที่นั่น และที่นู้น” เป็นวลีของนิธิ เอียวศรีวงศ์...

เรื่อง: ปวีณา หมู่อุบล  คำฮักน้องกูปี้จักเอาไว้ในน้ำก็กลัวหนาว จักเอาไว้พื้นอากาศกลางหาว ก็กลัวหมอกเหมยซอนดาวลงมาคะลุม จักเอาไปใส่ในวังข่วงคุ้มก็กลัวเจ้าปะใส่แล้วลู่เอาไป ก็เลยเอาไว้ในอกในใจตัวชายปี้นี้ จักหื้อมันไห้อะฮิอะฮี้ ยามปี้นอนสะดุ้งตื่นเววา  เชื่อว่ากลอนแสนโรแมนติกที่ประพันธ์โดย อ.สมเจตน์ วิมลเกษม บทนี้ คงจะทำให้ใครหลายคนนึกถึงภาพ “กระซิบรัก” จิตรกรรมฝาผนังอันโด่งดังในอุโบสถของวัดภูมินทร์แห่งเมืองน่าน และความเชื่อที่ว่าหากคู่รักใดได้มาบอกรักกันต่อหน้าภาพดังกล่าวแล้วจะสุขสมหวัง สมความปรารถนาในเรื่องของความรักและชีวิตคู่  เกี่ยวกับความเชื่อดังกล่าว ผู้เขียนเองก็เคยได้ยินมาบ้าง หากแต่ไม่ได้มีการเฝ้าติดตามว่าคู่รักที่ปฏิบัติตามความเชื่อดังกล่าวนั้นประสบความสำเร็จมากน้อยเพียงใด ทว่าสิ่งที่เห็นได้ชัดเจนคือ ภาพกระซิบรักได้เป็นเสมือนสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของเมืองน่าน และดูจะมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการท่องเที่ยวของจังหวัด โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลวันวาเลนไทน์ เช่นในปีที่ผ่านมา ได้ปรากฏว่ามีการจัดกิจกรรมงานเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวขึ้น โดยเป็นงานแต่งงานหมู่ที่ชื่อว่า “เกี่ยวก้อยร้อยรักกระซิบฮักเมืองน่าน” เพียงแค่ชื่องานก็เป็นที่เชื่อได้แล้วว่ามีแรงบันดาลใจมาจากภาพวาดดังกล่าวอย่างแน่นอน กระนั้นเลยก็เกิดเป็นความสงสัยขึ้นมาว่า...

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง อ่าน ก๊อนเก๊าเล่าล้านนา: มิชชันนารีอเมริกันกับภารกิจเผยแพร่ศาสนาในล้านนา (1) : จากใจกลางสยามประเทศสู่ข่วงเขตถิ่นบ้านล้านนา หลังการประกาศเผยแพร่คริสต์ศาสนาของคณะมิชชันนารีอเมริกันเพรสไบทีเรียนที่นครเชียงใหม่เพียง 7 เดือน ทำให้มีผู้เปลี่ยนศาสนาถึง 7 คน และยังมีแนวโน้มจะเพิ่มมาขึ้นอีก เนื่องจากคนที่รับเชื่อนั้นส่วนหนึ่งเป็นบุคคลที่สังคมให้การยอมรับและนับถือ ยกตัวอย่างเช่น ‘หนานอินต๊ะ’ กับ ‘หนานชัย’ ที่ถือว่าเป็นผู้มีสถานะสำคัญในสังคมล้านนา เพราะเป็น “หนาน”...