ประวัติศาสตร์

เรื่อง อภิวัฒน์ สุวรรณพินิจ, ทิชานนท์ เจริญชนม์, ศุภณัฐ ไชยการ, วรปรัชญ์ เมืองยศ ตอนที่ 3 ปิดทองหลังพระ(ยาผาบ) เจ้านายฝ่ายเหนือกับการลุกฮือขึ้นมาต่อต้านของพญาผาบ เจ้าหลวงหรือเจ้านายเมืองเชียงใหม่มีส่วนเห็นโดยในการก่อกบฏ  โดยสาเหตุของการเพราะอาจมาจากเหตุการปฏิรูปการปกครองแบบใหม่ของรัชกาลที่ 5 ทำให้เจ้าเมืองเชียงใหม่สูญเสียผลประโยชน์จากการสัมปทานป่าไม้ รวมทั้งทรัพยากรมีค่าต่างๆ เช่น นอแรด น้ำผึ้ง งา ช้างเป็นต้น ทรัพยากรเหล่านี้ถูกบริษัทต่างชาติโดยเฉพาะอังกฤษเข้ามาสัมปทาน เก็บผลประโยชน์ไปยังประเทศของตนเอง การเกิดกบฏครั้งนี้ถูกรัฐเรียกว่า “กบฏภาษี” แต่ชาวบ้านล้านนาเรียกว่า...

เรื่อง อภิวัฒน์ สุวรรณพินิจ, ทิชานนท์ เจริญชนม์, ศุภณัฐ ไชยการ, วรปรัชญ์ เมืองยศ ตอนที่ 2 ความเปลี่ยนแปลงจากภายนอกสู่การลุกฮือ บริบทและปัจจัยภายนอกที่ส่งผลให้เกิดการกบฏพยาผาบ พญาผาบทำการก่อกบฏขึ้น เริ่มต้นมาจากการทำสนธิสัญญาเชียงใหม่ 2 ครั้ง โดยในครั้งที่ 1 เมื่อปี พ.ศ. 2416 สยามได้ส่งข้าหลวงและข้าราชการของสยามเข้ามาประจำอยู่ที่เชียงใหม่ แม้ในสนธิสัญญาจะยังให้สิทธิ์และอำนาจในการปกครองดินแดนของตนเองแก่เจ้าผู้ครองนคร แต่ถึงกระนั้น สิทธิ์และอำนาจบางอย่างก็ถูกสยามแทรกแซง ตัวอย่างเช่น...

เรื่อง: วรปรัชญ์ เมืองยศ ตอนที่ 1 แล้วความเคลื่อนไหวก็ปรากฏ เมื่อสยามคืบคลาน จากการเข้ามามีส่วนในการเข้ามามีอำนาจในพื้นที่เชียงใหม่ของรัฐส่วนกลาง  และการเข้ามาของข้าหลวงพิเศษผู้มีอำนาจเต็มเฉกเช่นพระมหากษัตริย์ คือ พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าโสณบัณฑิต พ.ศ. 2428 นำมาสู่รูปแบบการเก็บภาษีอากรรูปแบบใหม่ จากการเก็บภาษีจากต้นหมาก ใบพลู จากเคยเก็บจากผลและใบมาเก็บเป็นต้น โดยไม่สนว่าต้นจะให้ผลหรือไม่ และต้องเปลี่ยนไปเป็นการเก็บแบบเงินจ่ายปีละครั้ง และจากการเก็บภาษีจากต้นหมากใบพลูที่สูงขึ้นทำให้การประมูลภาษีสูงขึ้น และเปิดโอกาสให้คนทั่วไปประมูลเพื่อเป็นนายภาษีอากรเพื่อผูกขาดการเก็บภาษีได้ ยิ่งประมูลภาษีหมาก พลูและให้ราคาสูงเพื่อให้ได้รับการยอมรับจากรัฐสยามในการทำหน้าที่การเก็บภาษีจากชาวบ้าน โดยการเก็บภาษีและการเสียประโยชน์ของเจ้านายฝ่ายเหนือและจากการขูดรีดชาวบ้าน จากรูปแบบการเก็บภาษีระบอบกรุงเทพฯ ข้างต้น ก่อให้เกิดความเดือดร้อน...

เรื่องและภาพ: ธันยชนก อินทะรังษี การหลอมรวมรัฐในพื้นที่ดินแดนล้านนากำลังก่อตัวขึ้น เป้าหมายสำคัญที่สุดของรัฐสยาม คือ การสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน หรือที่เรียกกันว่าเป็นการสร้าง “ความเป็นไทย” หากแต่ตอนนั้นสยามยังมีมุมมองต่อล้านนาในลักษณะเป็นอื่น เหตุเพราะไม่มีความใกล้ชิดผูกพัน อีกทั้งสื่อสารกันด้วยภาษาที่ไม่เข้าใจ และลึก ๆ นั้น ยังมองล้านนาเป็นคนที่แตกต่าง ไม่เหมือนกับสยาม ดังนั้นการที่จะเข้ามาปกครองพื้นที่นี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ จำเป็นต้องมีการควบคุมในทุกด้าน รวมไปถึงการบังคับให้เข้าโรงเรียนสอนหนังสือไทย และสื่อสารด้วยภาษาไทย โดยท้ายที่สุดแล้วก็เพื่อเป็นตัวเชื่อมความสัมพันธ์ สร้างสำนึกร่วม สลัดทิ้ง “ความเป็นอื่น”  สยามอยู่คู่ฟ้าอย่าสงสัย จากบทความรัฐสยามกับล้านนา พ.ศ....

9 พฤศจิกายน 2477 หรือเมื่อ 88 ปี ที่แล้ว ถือเป็นฤกษ์งามยามดีที่ครูบาศรีวิชัย ได้ทำการริเริ่มบุกเบิกสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพ โดยทำหน้าที่ “นั่งหนัก” เป็นประธานระดมทุนทรัพย์และพลังของผู้มีจิตศรัทธามาช่วยสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพ ทั้งนี้สิ่งที่น่าสนใจของการสร้างถนนขึ้นพระธาตุดอยสุเทพนั้น ไม่มีการใช้งบประมาณจากภาครัฐเลย แต่อุดมไปด้วยแรงศรัทธาของประชาชนแทบทั้งสิ้น ความคิดที่จะสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพนั้น มีมาตั้งแต่ปี 2460 โดยพลโท หม่อมเจ้าบวรเดช กฤดากร อุปราชเทศาภิบาลมณฑลฑลพายัพ เคยให้นายช่างกองทาง สำรวจพร้อมจัดทำงบค่าใช้จ่าย ผลคือต้องใช้งบกว่า...