ประวัติศาสตร์

11 มิถุนายน ถือเป็นวันคล้ายวันเกิดของนักบุญแห่งล้านนา ครูบาเจ้าศรีวิชัย หรือ ‘ครูบาศรีวิชัย’ ซึ่งเป็นผู้ริเริ่มการสร้างถนนขึ้นดอยสุเทพ เป็นทั้งคุณูปการแก่ภาคเหนือ และประวัติศาสตร์แรงศรัทธาและการร่วมแรงร่วมใจกันของประชาชน โดย Lanner ขอบอกเล่าประวัติของครูบาศรีวิชัย เพื่อไม่หลงลืมไปว่า ประวัติศาสตร์ของประชาชนที่ไม่ถูกกดทับโดยประวัติศาสตร์จากส่วนกลาง ยังคงมีชีวิต จากข้อมูลในหนังสือ สารประวัติครูบาศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนา ของ สิงฆะ วรรณสัย ได้ระบุข้อมูลชีวิตชั้นต้นของ ครูบาเจ้าศรีวิชัย ไว้ว่า ท่านเกิดในปีขาล...

9 มิถุนายน ถือเป็นวันคล้ายวันเกิดของ ‘นิสิต จิรโสภณ’ 1 ในประชาชนที่ต่อสู้เพื่อความจริงและมวลชนอย่างกล้าหาญในยุคแสวงหา เป็นสื่อมวลชนที่กล้าตั้งคำถาม ขับเคลื่อนสังคมในยุคเผด็จการ ก่อนที่จะจบชีวิตอย่างปริศนาจากการตกรถไฟ เมื่อวันที่ 2 เมษายน 2518 ระหว่างลงไปทำข่าวให้กับหนังสือพิมพ์อธิปัตย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช ในห้วงเวลาขวาพิฆาตซ้าย ก่อนการมาถึงของเหตุการณ์นองเลือด 6 ตุลาคม 2519​ และในวันนี้เองที่เป็นวาระครบรอบ 48 ปีการจากไปของ นิสิต...

เรื่อง อภิวัฒน์ สุวรรณพินิจ, ทิชานนท์ เจริญชนม์, ศุภณัฐ ไชยการ, วรปรัชญ์ เมืองยศ ตอนที่ 3 ปิดทองหลังพระ(ยาผาบ) เจ้านายฝ่ายเหนือกับการลุกฮือขึ้นมาต่อต้านของพญาผาบ เจ้าหลวงหรือเจ้านายเมืองเชียงใหม่มีส่วนเห็นโดยในการก่อกบฏ  โดยสาเหตุของการเพราะอาจมาจากเหตุการปฏิรูปการปกครองแบบใหม่ของรัชกาลที่ 5 ทำให้เจ้าเมืองเชียงใหม่สูญเสียผลประโยชน์จากการสัมปทานป่าไม้ รวมทั้งทรัพยากรมีค่าต่างๆ เช่น นอแรด น้ำผึ้ง งา ช้างเป็นต้น ทรัพยากรเหล่านี้ถูกบริษัทต่างชาติโดยเฉพาะอังกฤษเข้ามาสัมปทาน เก็บผลประโยชน์ไปยังประเทศของตนเอง การเกิดกบฏครั้งนี้ถูกรัฐเรียกว่า “กบฏภาษี” แต่ชาวบ้านล้านนาเรียกว่า...

เรื่อง อภิวัฒน์ สุวรรณพินิจ, ทิชานนท์ เจริญชนม์, ศุภณัฐ ไชยการ, วรปรัชญ์ เมืองยศ ตอนที่ 2 ความเปลี่ยนแปลงจากภายนอกสู่การลุกฮือ บริบทและปัจจัยภายนอกที่ส่งผลให้เกิดการกบฏพยาผาบ พญาผาบทำการก่อกบฏขึ้น เริ่มต้นมาจากการทำสนธิสัญญาเชียงใหม่ 2 ครั้ง โดยในครั้งที่ 1 เมื่อปี พ.ศ. 2416 สยามได้ส่งข้าหลวงและข้าราชการของสยามเข้ามาประจำอยู่ที่เชียงใหม่ แม้ในสนธิสัญญาจะยังให้สิทธิ์และอำนาจในการปกครองดินแดนของตนเองแก่เจ้าผู้ครองนคร แต่ถึงกระนั้น สิทธิ์และอำนาจบางอย่างก็ถูกสยามแทรกแซง ตัวอย่างเช่น...

เรื่อง: วรปรัชญ์ เมืองยศ ตอนที่ 1 แล้วความเคลื่อนไหวก็ปรากฏ เมื่อสยามคืบคลาน จากการเข้ามามีส่วนในการเข้ามามีอำนาจในพื้นที่เชียงใหม่ของรัฐส่วนกลาง  และการเข้ามาของข้าหลวงพิเศษผู้มีอำนาจเต็มเฉกเช่นพระมหากษัตริย์ คือ พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าโสณบัณฑิต พ.ศ. 2428 นำมาสู่รูปแบบการเก็บภาษีอากรรูปแบบใหม่ จากการเก็บภาษีจากต้นหมาก ใบพลู จากเคยเก็บจากผลและใบมาเก็บเป็นต้น โดยไม่สนว่าต้นจะให้ผลหรือไม่ และต้องเปลี่ยนไปเป็นการเก็บแบบเงินจ่ายปีละครั้ง และจากการเก็บภาษีจากต้นหมากใบพลูที่สูงขึ้นทำให้การประมูลภาษีสูงขึ้น และเปิดโอกาสให้คนทั่วไปประมูลเพื่อเป็นนายภาษีอากรเพื่อผูกขาดการเก็บภาษีได้ ยิ่งประมูลภาษีหมาก พลูและให้ราคาสูงเพื่อให้ได้รับการยอมรับจากรัฐสยามในการทำหน้าที่การเก็บภาษีจากชาวบ้าน โดยการเก็บภาษีและการเสียประโยชน์ของเจ้านายฝ่ายเหนือและจากการขูดรีดชาวบ้าน จากรูปแบบการเก็บภาษีระบอบกรุงเทพฯ ข้างต้น ก่อให้เกิดความเดือดร้อน...