คนริมกกจัด ‘ขอคืนแม่น้ำกก’ ใต้ขัวพญาเม็งราย สะท้อนเสียงแม่น้ำเพื่อชีวิตมิใช่แม่น้ำแห่งความตาย

3 มิถุนายน 2568 ประชาชนริมกกในเชียงรายร่วมกันจัดกิจกรรม “ดนตรีปื้นขัว: ผู้คน ดนตรี และเรื่องเล่าแห่งสายน้ำ” ณ ใต้ขัวพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย เพื่อสะท้อนให้เห็นถึงปัญหาสารปนเปื้อนในแม่น้ำกก-สาย-รวก-โขง ที่ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตประชาชนริมน้ำ  และร่วมผลักดันให้รัฐบาลตระหนักถึงปัญหาและแก้ไขปัญหาที่ต้นเหตุอย่างจริงจัง 

ภายในงานมีการแสดงดนตรีโดยศิลปินในพื้นที่ ประกอบด้วย คณะดนตรีล่องกอง, ใหญ่ เทเล, การแสดงโชว์จากกลุ่มแม่บ้านในพื้นที่ และเครือข่ายเพื่อนนักศึกษาเมียนมา ที่ร่วมขับร้องบทเพลงที่สะท้อนถึงปัญหาที่เกิดขึ้นริมแม่น้ำกก-สาย-รวก-โขง 

ชยากร นำพาภิวัฒน์ ผู้ใหญ่บ้าน บ้านฟาร์ม หมู่ 1 ตำบลริมกก อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย เล่าถึงความเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตผู้คนริมน้ำกกว่า ปัจจุบันนี้แม่น้ำกกมีการเปลี่ยนแปลงจากเดิมไปมาก ทั้งจากปัญหาน้ำท่วม และสารพิษปนเปื้อน จากแม่น้ำที่เคยเป็นแหล่งอาหารของชุมชน ในตอนนี้ชาวบ้านกลับไม่สามารถลงเล่นน้ำหรือจับปลาได้อีกแล้ว ในตอนท้ายเขายังได้กล่าวอีกว่า อยากผลักดันให้ชาวบ้านในพื้นที่ช่วยกันกระจายข่าวสารเพื่อให้ปัญหานี้ถูกสื่อสารออกไปมากกว่าเดิม

“น้ำกกตี้เกยใส บะเดี่ยวบ่ามีไผกล้าลงเล่น ทุกวันนี้วิถีชีวิตมันเปลี่ยนไปเยอะ แค่มีเขื่อนกะแย่ละ แต่ต้องมาเจอปัญหาสารพิษ มันยิ่งแย่ไปใหญ่ เพราะฉะนั้น เฮาต้องช่วยกั๋นสื่อสารออกไปหื้อทุกคนฮู้ว่าเฮากำลังเดือดร้อน” 

ด้าน ผศ.ดร.สหัทยา วิเศษ จากมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตพะเยา ก็ได้กล่าวถึงผลกระทบจากการสร้างเขื่อนบริเวณต้นน้ำโขง ที่ทำให้ระดับน้ำในแม่น้ำโขงมีความผิดปกติไปจากเดิม และยังได้กล่าวถึงปัญหาสารพิษในน้ำกกว่า เป็นปัญหาที่ไม่ควรมองข้าม ดังนั้น รัฐบาลควรเร่งแก้ไขปัญหาอย่างจริงจัง

“มันมีนักมีน้อย กะคือมี มันอาจจะส่งผลกระทบกับชาวริมกกไม่วันใดก็วันหนึ่ง”

โดยเรียกร้องให้รัฐบาลไทยแสดงบทบาทอย่างจริงจังในการเจรจากับประเทศต้นน้ำ และเร่งตรวจสอบหาต้นตอของสารปนเปื้อน เพื่อปกป้องสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนที่ต้องพึ่งพาแม่น้ำสายนี้ในการดำรงชีวิต 

ทั้งนี้ เครือข่ายประชาชนเตรียมจัดกิจกรรมเคลื่อนไหวต่อเนื่องในวันที่ 5 มิถุนายน 2568 โดยจะมีการจัดเวทีแสดงเจตนารมณ์ชาวเชียงราย “ปิดเหมืองฟื้นฟูลุ่มน้ำกก-สาย-รวก-โขง” ที่สนามฝึกรด. จังหวัดเชียงราย เพื่อแสดงพลังและเรียกร้องให้ทุกภาคส่วนร่วมมือกันปกป้องแม่น้ำของประชาชนจากการทำลายล้างของทุนเหมืองข้ามพรมแดน

“เฉลิมชัย” ติดตามปัญหาสารหนูในแม่น้ำกก–สาย สั่งออกแบบระบบดักตะกอน–เพิ่มจุดตรวจน้ำ

ภาพจาก พรรคประชาธิปัตย์ – Democrat Party, Thailand

3 มิถุนายน 2568 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของไทยเผยว่า รัฐบาลเร่งดำเนินมาตรการเฉพาะหน้าเพื่อลดผลกระทบจากสารหนูปนเปื้อนในแม่น้ำกก แม่น้ำสาย และแม่น้ำโขง โดยสั่งการให้กรมทรัพยากรน้ำออกแบบระบบดักตะกอนเพื่อชะลอการแพร่กระจายของมลพิษ และเพิ่มจุดเก็บตัวอย่างน้ำและตะกอนในแม่น้ำสายหลักและลำน้ำสาขา

เฉลิมชัย ศรีอ่อน ให้สัมภาษณ์ภายหลังเข้าร่วมพิธีลงนามถวายพระพรเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีว่า ได้มอบหมายให้ปลัดกระทรวงฯ เป็นประธานการประชุมติดตามสถานการณ์ในวันที่ 4 มิถุนายนนี้ ตามแนวทางของคณะอนุกรรมการขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาคุณภาพน้ำ ซึ่งมีรองนายกรัฐมนตรี นายประเสริฐ จันทรรวงทอง เป็นประธาน

“การปนเปื้อนสารหนูครั้งนี้มีต้นตอจากนอกประเทศ ทำให้ไม่สามารถแก้ที่ต้นเหตุได้ในทันที จำเป็นต้องอาศัยกระบวนการระหว่างประเทศ ซึ่งอาจใช้เวลาและต้องดำเนินการอย่างระมัดระวัง” เฉลิมชัยกล่าว พร้อมระบุว่าขณะนี้จึงจำเป็นต้องเร่งดำเนินมาตรการภายในประเทศเพื่อบรรเทาผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของประชาชน

พบสารหนูเกินมาตรฐานในหลายจุด

รายงานล่าสุดของกรมควบคุมมลพิษเมื่อวันที่ 1 มิถุนายน ระบุว่า ยังพบค่าปนเปื้อนของสารหนูเกินมาตรฐานในแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย ทั้งในน้ำผิวดินและตะกอน ยกเว้นช่วงท้ายลำน้ำก่อนลงแม่น้ำโขง ซึ่งมีการตกตะกอนตามธรรมชาติทำให้ค่าลดลง

ส่วนลำน้ำสาขาอย่างแม่น้ำกรณ์ แม่น้ำลาว และแม่น้ำสรวย พบว่ายังมีคุณภาพน้ำโดยรวมอยู่ในเกณฑ์ดี แต่ตรวจพบสารหนูในตะกอนดินเกินค่ามาตรฐานสำหรับการปกป้องสัตว์หน้าดิน โดยยังไม่กระทบต่อสุขภาพมนุษย์ในขณะนี้

เตือนประชาชนในพื้นที่งดกิจกรรมสัมผัสน้ำ

รัฐมนตรีทส. ขอให้ประชาชนในจังหวัดเชียงรายและพื้นที่ติดต่อกับจังหวัดเชียงใหม่ติดตามประกาศแจ้งเตือนจากทางการอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะการหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่สัมผัสกับน้ำโดยตรงในลำน้ำที่พบการปนเปื้อน พร้อมย้ำว่าหน่วยงานภาครัฐทั้งในระดับพื้นที่และส่วนกลางกำลังดำเนินการตรวจสอบคุณภาพน้ำดิบ น้ำประปา ตะกอนดิน และสารพิษในร่างกายของประชาชนอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สามารถแจ้งเตือนได้ทันท่วงที

“ขอให้มั่นใจว่าทุกฝ่ายกำลังเร่งดำเนินการอย่างเต็มที่ เพื่อฟื้นฟูคุณภาพสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชนให้กลับคืนโดยเร็วที่สุด” เฉลิมชัยกล่าว

ทีมข่าวที่ประกอบไปด้วยผู้คนหลากหลาย บ้างก็มาจากทะเล บ้างก็มาจากภูเขา แต่สุดท้ายก็ลงเอยที่ภาคเหนืออยู่ที่ Lanner นี่แหละ...

ข่าวที่เกี่ยวข้อง