ภาพ : Amnesty International Thailand
6 มิถุนายน 2568 “บัสบาส” หรือ มงคล ถิระโคตร นักกิจกรรมวัย 32 ปีจากเชียงราย ผู้ต้องขังในคดีมาตรา 112 ซึ่งศาลอุทธรณ์พิพากษาจำคุกในสามคดีรวม 54 ปี 6 เดือน และคดียังอยู่ระหว่างฎีกา ได้อดอาหารประท้วงในเรือนจำมาเป็นเวลา 21 วันแล้ว นับตั้งแต่วันที่ 17 พฤษภาคม ตรงกับวันคล้ายวันเกิดของเขา
ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนรายงานว่า บัสบาสยังคงดื่มกาแฟ นม และน้ำ เพื่อยืดระยะการอดอาหารให้นานที่สุด เขาเรียกร้องให้มีการปล่อยตัวนักโทษทางการเมืองทั้งหมด และใช้ร่างกายตนเองเป็นสื่อกลางสื่อสารกับสังคม
“มันเป็นวิธีการที่เจ็บปวด เพื่อพูดให้สังคม คือประชาชนได้รับรู้ว่า เราไม่ยอมจำนน” บัสบาสกล่าวกับทนายความ
แม้สุขภาพจะเริ่มอ่อนแรง ปวดเมื่อย และน้ำหนักลดลง แต่บัสบาสยังยืนยันว่าจะอดอาหารต่อ เขาระบุว่าหากเกิดเหตุฉุกเฉินเข้าใจว่าเจ้าหน้าที่จะดูแลรักษาอย่างเหมาะสม แพทย์ประจำเรือนจำจะมาตรวจร่างกายเขาสัปดาห์ละครั้ง
อย่างไรก็ตาม การขาดแคลนสินค้าสำคัญในร้านค้าสวัสดิการแดน 1 โดยเฉพาะนมและโยเกิร์ต
ซึ่งบัสบาสใช้แทนอาหาร ทำให้สุขภาพของเขาน่าห่วงมากยิ่งขึ้น
เรือนจำได้ให้บัสบาสกรอกเอกสารระบุความตั้งใจในการอดอาหาร และพูดคุยกับจิตแพทย์ ซึ่งเข้าใจเหตุผลของเขา แม้จะพยายามชักชวนให้หยุดอดอาหารก็ตาม เพื่อนผู้ต้องขังที่เคยผ่านการอบรมดูแลสุขภาพยังช่วยวัดความดัน น้ำหนัก และดูแลเขาอย่างใกล้ชิด
“ผมก็ยังไม่รู้ว่าการอดอาหารจะเปลี่ยนอะไรได้บ้าง แค่คิดเพียงว่าทำวันนี้ให้ดีที่สุด” เขากล่าว
ในแดน 1 ซึ่งมีผู้ต้องขังประมาณ 280–300 คน บัสบาสเปรียบการอยู่ร่วมกันเป็น “บ้าน” ที่มีความใกล้ชิดกันมากกว่าพื้นที่อื่น เขาได้รับการดูแลจากเพื่อนร่วมแดนทั้งในด้านสุขภาพและกำลังใจ
บัสบาสเล่าว่าเจ้าหน้าที่เรือนจำไม่ได้ขัดขวางการแสดงออกของเขา แม้จะพยายามแนะนำให้กลับมารับประทานอาหารบ้าง เข้าใจว่ามีการดูแลเขาอย่างใกล้ชิด ทั้งทางตรงและผ่านกล้องวงจรปิด
ภาพของ “การต่อสู้” ยังคงเป็นสิ่งที่เขายึดเหนี่ยว แม้จะรู้ว่าทางข้างหน้าอาจไม่มีคำตอบ
“ผมไม่อยากอยู่นิ่งเฉย เพราะคนอื่น ๆ ต่อสู้มากกว่าผม การอดอาหารเป็นสิ่งเล็กน้อยที่พอจะทำได้ เพื่อบอกว่าเราไม่เห็นด้วยกับอำนาจที่เป็นอยู่”
บัสบาสอาจเป็นเพียงหนึ่งเสียงในเรือนจำ แต่ในความเงียบงันของลูกกรง เสียงของเขากำลังดังออกไปนอกรั้ว บอกสังคมว่า “ยังมีคนที่ไม่ยอมจำนน”
ทีมข่าวที่ประกอบไปด้วยผู้คนหลากหลาย บ้างก็มาจากทะเล บ้างก็มาจากภูเขา แต่สุดท้ายก็ลงเอยที่ภาคเหนืออยู่ที่ Lanner นี่แหละ...