ศาลฎีกาตัดสินจำคุก ‘บัสบาส’ 46 ปี ไม่รอลงอาญา โทษสูงสุดเป็นประวัติการณ์

ภาพ: ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน

11 ธันวาคม 2568 ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนเปิดเผยว่า ศาลจังหวัดเชียงรายได้อ่านคำพิพากษาศาลฎีกาในคดีของ มงคล ถิระโคตร หรือ ‘บัสบาส’ นักกิจกรรมและพ่อค้าขายของออนไลน์วัย 31 ปี ซึ่งถูกดำเนินคดีจากการโพสต์เฟซบุ๊ก 27 ข้อความ ศาลฎีกามีคำพิพากษาให้จำคุก 46 ปี โดยไม่รอลงอาญา ถือเป็นหนึ่งในโทษสูงสุดเป็นประวัติการณ์ในคดีมาตรา 112 และทำให้คดีสิ้นสุดลงทันทีตามกระบวนการยุติธรรม

ก่อนหน้านี้ บัสบาสถูกคุมขังมาต่อเนื่อง กว่า 694 วัน นับตั้งแต่วันที่มีคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ภาค 5 ที่ตัดสินจำคุก 50 ปี โดยเขาไม่ได้รับสิทธิประกันตัวในระหว่างกระบวนการพิจารณาคดีทุกชั้นศาล เมื่อศาลฎีกามีคำวินิจฉัยในวันนี้ ทำให้เขาต้องรับโทษจำคุกตามคำพิพากษาสุดท้ายทันที

คดีนี้มีจุดเริ่มต้นจากเหตุการณ์เมื่อเดือนเมษายน 2564 ซึ่งเป็นช่วงที่มีการเคลื่อนไหวของกลุ่มราษฎรเพื่อเรียกร้องสิทธิประกันตัวในคดีการเมืองต่างๆ บัสบาสขณะนั้นอายุ 27 ปี เดินทางจากเชียงรายสู่กรุงเทพฯ เพื่อร่วมอดอาหารประท้วงหน้าศาลอาญา เรียกร้องสิทธิประกันตัวให้จำเลยทางการเมือง โดยให้เหตุผลว่า ศาลยังไม่ได้ตัดสินว่าจำเลยมีความผิด แต่กลับถูกคุมขังระหว่างพิจารณาคดี เขามองว่าเป็นความไม่เป็นธรรมและต้องการแสดงการต่อต้านอย่างสันติ

บัสบาสเล่าว่าเขาเริ่มอดอาหารตั้งแต่ขณะเดินทาง โดยดื่มเพียงน้ำ เกลือแร่ และน้ำหวานเท่านั้น การประท้วงครั้งนั้นดำเนินไปหลายวันและได้รับความสนใจจากสังคม แต่ต่อมาศูนย์ทนายเพื่อสิทธิมนุษยชนรายงานว่า บัสบาสถูกจับกุมและดำเนินคดี 2 ครั้ง ในข้อหาตามมาตรา 112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ โดยมีสาเหตุจากการโพสต์เฟซบุ๊กทั้งหมด 27 ข้อความในช่วงเทศกาลสงกรานต์ปี 2564 ซึ่งเป็นช่วงหลังเขาเข้าร่วมการอดอาหารประท้วงไม่นาน

เส้นทางคดีของบัสบาสเริ่มจากคำพิพากษาศาลชั้นต้นเมื่อวันที่ 26 มกราคม 2566 ก่อนที่ศาลอุทธรณ์ภาค 5 จะพิพากษาให้โทษหนักขึ้นเป็นจำคุก 50 ปี ส่งผลให้เขาถูกคุมขังยาวต่อเนื่องโดยไร้สิทธิประกันตัว กระทั่งคดีขึ้นสู่ศาลฎีกาและมีคำพิพากษาวันนี้

คดีของบัสบาสสะท้อนถึงสถานการณ์การบังคับใช้มาตรา 112 ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ซึ่งถูกจับตามองทั้งในประเทศและต่างประเทศ ทั้งยังเป็นกรณีที่มีบทลงโทษสูงที่สุดคดีหนึ่งในประวัติศาสตร์การใช้กฎหมายมาตรานี้ในไทย