Lanner Joy: LOLA Gallery DRIP แรงบันดาลใจจากความฝันเล็กๆ สู่รากกาแฟห้วยตองก๊อที่เติบโตอย่างแข็งแรง

เรื่องและภาพ: สุทธิกานต์ วงศ์ไชย

ยามบ่ายต้นเดือนพฤศจิกายนที่ลานกว้างของโครงการจริงใจมาร์เก็ต เชียงใหม่ เสียงแจ๊สลอยแผ่วเบาเคล้ากลิ่นกาแฟที่เพิ่งบดใหม่ เทศกาล Jazz Arabica กลับมาอีกครั้งในปี 2568 นับเป็นปีที่สามของกิจกรรมเล็กๆ แต่อัดแน่นด้วยพลังสร้างสรรค์ ที่อยากให้คนรุ่นใหม่ ชุมชน และวัฒนธรรมกาแฟของเมืองเหนือได้มาพบกัน พูดคุย แลกเปลี่ยน และส่งต่อแรงบันดาลใจอย่างเป็นกันเอง

แม้กาแฟและดนตรีจะเป็นสิ่งที่ดึงดูดผู้คน แต่หัวใจของ Jazz Arabica อยู่ที่การเป็น ‘พื้นที่เรียนรู้ร่วม’ ที่เชื่อมเมืองกับชนบทไว้ด้วยกัน ผ่านทุนทางวัฒนธรรมของผู้คน และศิลปะที่ทุกคนเข้าถึงได้ เป้าหมายเล็กๆ ที่เริ่มต้นเมื่อปี 2566 กับ 4 ชุมชนต้นแบบ จึงค่อยๆ ขยายเป็นเครือข่าย 16 ชุมชนในวันนี้ พร้อมกิจกรรมฝึกอบรม ทั้งเรื่องดนตรี งานหัตถกรรม ไปจนถึงผลิตผลท้องถิ่นต่างๆ

ในปีนี้ ชุมชนรุ่นแรกกลับมาร่วมงานอีกครั้ง ไม่ใช่แค่เพื่อจำหน่ายผลิตภัณฑ์ แต่เพื่อเล่าประสบการณ์ ตั้งคำถาม และส่งต่อบทเรียนให้รุ่นน้อง เป็นภาพเล็กๆ ที่ทำให้เห็นว่าวัฒนธรรมกาแฟอาจเป็นสะพานเชื่อมผู้คนได้มากกว่าที่คิด

เทศกาลปีที่สามจัดขึ้นในวันที่ 5–6 พฤศจิกายน ณ จริงใจมาร์เก็ต และวันที่ 7 พฤศจิกายนที่ North Gate Spirit ยังคงยืนบนแนวคิด ‘สร้างอนาคตร่วมกันอย่างยั่งยืน’ ผ่านเสวนา เวิร์กช็อป และการแสดงดนตรีหลากหลายรูปแบบ

จุดเริ่มต้นของกาแฟที่อยากรักษาป่า

ท่ามกลางผู้คนที่หมุนเวียนเข้ามาชิมกาแฟ กิตติพันธ์ กอแก้ว หรือ ‘พะฉู่’ ยืนประจำบูทเล็กๆ ของ LOLA Gallery DRIP ด้วยรอยยิ้มอบอุ่น พะฉู่เติบโตที่บ้านห้วยตองก๊อ อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน พื้นที่ที่ชุมชนยังพึ่งพาป่าและสายน้ำได้อย่างแนบแน่น

แต่ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เขาเริ่มเห็นการขยายตัวของพืชเชิงเดี่ยวคืบคลานเข้ามาใกล้ จนอดคิดไม่ได้ว่า หากวันหนึ่งป่าเปลี่ยนไป แหล่งน้ำที่เลี้ยงชุมชนมานานอาจไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป

“ผมไม่เคยคิดว่าจะมาทำกาแฟจริงจัง” พะฉู่เล่า “แต่พอออกไปข้างนอกก็เห็นหลายพื้นที่ปลูกพืชเชิงเดี่ยวจนป่าหาย กลัวว่าวันหนึ่งมันจะเกิดขึ้นที่บ้านเรา”

จุดเปลี่ยนเกิดขึ้นเมื่อเขาได้เข้าร่วมโครงการอาสาคืนถิ่น มูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม (มอส.) และพบว่ากาแฟอาจเป็นทางออกหนึ่งให้ชุมชน เพราะ ‘กาแฟอยู่กับป่าได้’ และยังสร้างรายได้เสริมให้ลุงป้าผู้ดูแลต้นไม้ในป่ามานาน

“บ้านเรามีกาแฟอยู่แล้ว แค่ยังไม่มีใครมองมันจริงๆ เราเลยคิดว่า ถ้าพัฒนาให้ดีขึ้นได้ กาแฟอาจช่วยให้ทุกคนอยู่กับป่าอย่างมั่นคงขึ้น”

หลังคาที่ปกป้องผู้คนและผืนป่า

ชื่อร้าน LOLA มาจาก ‘โหล่หล่า’ วัสดุมุงหลังคาของชาวปกาเกอะญอ พะฉู่เลือกชื่อนี้เพราะมันสื่อถึงการปกป้อง ดูแล และโอบอุ้ม ซึ่งเป็นความหมายเดียวกับสิ่งที่เขาอยากทำให้กับบ้านเกิด

LOLA Gallery DRIP เป็นทั้งร้านกาแฟ แกลเลอรีเล็กๆ และพื้นที่ทดลองงานสร้างสรรค์ของเยาวชนในหมู่บ้าน การเริ่มต้นไม่ได้ใหญ่โต มีแค่ทีมเล็กๆ ของน้องๆ ในหมู่บ้านที่ช่วยกันค่อยๆ ทดลอง ค่อยๆ เรียนรู้

“อยู่บ้านนานๆ ผมรู้ตัวว่าฝันของเรามันใหญ่เกินไป จนบางทีบังความฝันของคนอื่น เลยลดลงมาให้เดินไปด้วยกันได้ทุกคน” เขาว่า

ผลลัพธ์คือสิ่งที่เกิดขึ้นช้าๆ แต่มั่นคง ชาวบ้านที่เคยปลูกกาแฟโดยไม่ได้รู้รสกาแฟของตัวเอง วันนี้ดริปกาแฟดื่มเองได้อย่างภาคภูมิใจ เด็กๆ ได้พื้นที่ลองทำงานสร้างสรรค์ และกาแฟกลายเป็นช่องทางเล็กๆ ที่สร้างรายได้โดยไม่ต้องแลกกับผืนป่าที่ชุมชนรักและพึ่งพา

จากความฝันเล็กๆ สู่กาแฟยั่งยืนที่ห้วยตองก๊อ

แม้วันนี้ห้วยตองก๊อจะมีทั้งไร่กาแฟและร้านกาแฟแล้ว แต่สิ่งที่ยังขาดคือเงินทุนและความรู้ พะฉู่หวังว่าทุกบ้านจะมีต้นกาแฟของตัวเองมากขึ้น และได้เรียนรู้วิธีดูแลเพื่อเพิ่มคุณภาพ

“ทุกบ้านเริ่มได้ลิ้มรสกาแฟของตัวเอง นั่นแปลว่าต้นกาแฟไม่กี่ต้น ก็เริ่มสร้างอัตลักษณ์กาแฟของชุมชนได้”

พะฉู่เล่าว่า เมื่อก่อนเขาเคยเชื่อว่าการปลูกกาแฟคือการปลูกใต้ป่าแล้ว ‘ให้เทวดาดูแล’ แต่เมื่อได้ออกไปเรียนรู้จริง เขาพบว่ามีทักษะอีกมากที่ช่วยให้กาแฟเติบโตดีขึ้น ทั้งเรื่องดิน แสง เงา และการดูแลต้นไม้อย่างละเอียดอ่อน

“แรงบันดาลใจอย่างเดียวไม่พอ ต้องมีความรู้ควบคู่ด้วย ถึงจะสร้างกาแฟที่อยู่ได้ทั้งกับชุมชนและกับป่า”

เขาหวังว่า วันหนึ่งจะได้กลับไปอยู่กับสวนตัวเองอย่างเต็มที่ รดน้ำ พรวนดิน นอนใต้ร่มเงาต้นกาแฟ และถ่ายทอดประสบการณ์ให้คนในหมู่บ้าน เพื่อให้กาแฟของห้วยตองก๊อกลายเป็นรากที่แข็งแรงของชุมชนในระยะยาว

กาแฟของห้วยตองก๊อ มากกว่าเครื่องดื่ม แต่คืออนาคตของชุมชน

กาแฟจากห้วยตองก๊อจึงไม่ใช่แค่รสชาติหรือผลิตภัณฑ์ แต่คือสัญลักษณ์เล็ก ๆ ของความหวัง การรวมตัว และการปกป้องผืนป่าที่เลี้ยงดูคนในชุมชนมานาน LOLA Gallery DRIP ทำให้เห็นว่า การสร้างสิ่งยั่งยืนไม่จำเป็นต้องเริ่มใหญ่ เพียงแค่กล้าทำ เรียนรู้ และเดินไปด้วยกัน

บางที ‘ความฝันเล็กๆ’ ที่ทำด้วยใจ อาจเป็นสิ่งที่เปลี่ยนอนาคตของบ้านเกิดได้มากกว่าที่เราคิดไว้เสมอ

สุทธิกานต์ วงศ์ไชย

นักศึกษาวารสารศาสตร์ ทาสรักคาเฟอีนที่ชอบบันทึกความทรงจำผ่านชัตเตอร์ สนใจประเด็นสังคม สิ่งแวดล้อม และไลฟ์สไตล์ มีเป้าหมายชีวิตคือการเป็นหัวหน้าแก๊งแมวมอมทั่วราชอาณาจักร