22 กรกฎาคม 2568 สื่ออิรวดี (The Irrawaddy – English Edition) และ กลุ่มเฝ้าระวังสิทธิมนุษยชน Human Rights Foundation of Monland (HURFOM) รายงานว่า โก เพีย โซน อ่อง (Ko Pyae Sone Aung) นักโทษการเมืองและอดีตกรรมการบริหารของพรรค (NLD) สาขาเมืองเบลิน ในรัฐมอญ เสียชีวิตหลังถูกทรมานอย่างรุนแรงในเรือนจำท่าตอน ก่อนที่ศพของเขาจะถูกเผาทันทีในเย็นวันเดียวกันโดยไม่แจ้งครอบครัว สร้างความกังวลว่ารัฐอาจพยายามปกปิดการกระทำทารุณดังกล่าว
ข้อมูลจากแหล่งข่าวท้องถิ่นและกลุ่มต่อต้านระบุว่า โก เพีย โซน อ่อง อายุ 44 ปี หลังเกิดการเผชิญหน้าเมื่อต้นเดือนกรกฎาคม ทั้งเขาและนักโทษการเมืองอีก 4 รายถูกตีด้วยกระบองและเตะซ้ำที่ท้อง หนึ่งในนั้นอาเจียนเป็นเลือดและต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ขณะที่โก เพีย โซน อ่อง มีอาการปวดท้องอย่างรุนแรงจนหมดสติ และเสียชีวิตในเวลา 13.00 น. ของวันที่ 19 กรกฎาคม
แม้จะมีหลักฐานบ่งชี้ถึงการถูกทารุณกรรม แต่เจ้าหน้าที่เรือนจำกลับระบุว่าเขาเสียชีวิตจากโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจ แต่ได้ดำเนินการเผาศพในเย็นวันเดียวกันโดยไม่ขอความยินยอมจากครอบครัว
“หากนี่เป็นการเสียชีวิตตามธรรมชาติ คงไม่มีเหตุผลใดที่จะต้องเผาศพโดยไม่เกี่ยวข้องกับครอบครัว นี่เป็นความพยายามลบล้างความจริงอย่างชัดเจน” สมาชิกกลุ่มต่อต้านรัฐมอญกล่าว
โก เพีย โซน อ่อง ถูกจับเมื่อ 1 มกราคม 2565 ด้วยข้อหาภายใต้มาตรา 52(A) และ มาตรา505(a) ของกฎหมายอาญา โดยถูกตัดสินจำคุก 6 ปีโดยศาลพิเศษในเมืองพินอูลวิน (Pyin Oo Lwi) โดยตลอดระยะเวลาที่ถูกคุมขัง เขามีปัญหาสุขภาพเรื้อรังแต่ไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสม
นักโทษการเมืองหญิงอีกคนเสียชีวิตหลังถูกทรมานและละเลย
เพียงหนึ่งวันถัดมา มะ วุต ยี อ่อง นักศึกษาและนักเคลื่อนไหววัย 26 ปี สมาชิกสหภาพนักศึกษามหาวิทยาลัยดากอง ก็เสียชีวิตในเรือนจำเช่นกัน หลังจากถูกคุมขังนานเกือบ 4 ปีภายใต้ข้อหาต่อต้านรัฐประหาร เธอเคยถูกทรมานอย่างหนักระหว่างการสอบสวนเบื้องต้นในปี 2564 และต้องรับการรักษาพยาบาลต่อเนื่อง แต่ไม่ได้รับการดูแลที่เพียงพอจนร่างกายทรุดโทรมและเสียชีวิตในวันที่ 20 กรกฎาคม
มะ วุต ยี อ่อง ถูกตัดสินโทษจำคุกหลายครั้ง รวมทั้งถูกเพิ่มโทษในปี 2566 ระหว่างถูกส่งไป-กลับระหว่างเรือนจำอินเส่งและเรือนจำไดกอู โดยระหว่างนั้นเธอยังมีอาการบาดเจ็บจากการทรมานที่ศีรษะและร่างกาย ซึ่งไม่เคยได้รับการดูแลฟื้นฟูอย่างจริงจัง
การเสียชีวิตของโก เพีย โซน อ่องและ มะ วุต ยี อ่อง ภายในเวลาไม่ถึงสัปดาห์ สะท้อนถึงระบบเรือนจำที่เต็มไปด้วยความรุนแรง การทรมาน การละเลยทางการแพทย์ และการปิดบังความจริงโดยเจ้าหน้าที่ของรัฐ ซึ่งทั้งหมดนี้ไม่เพียงเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐาน แต่ยังเข้าข่ายอาชญากรรมต่อมนุษยชาติ
กลุ่มเฝ้าระวังสิทธิมนุษยชน HURFOM ได้ออกแถลงการณ์ประณามการกระทำอันโหดร้ายโดยเจตนาเหล่านี้ พร้อมเรียกร้องให้ประชาคมระหว่างประเทศ รวมถึงสหประชาชาติ อาเซียน และกลไกสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ เร่งเข้ามาสอบสวนและดำเนินการนำตัวผู้มีส่วนรับผิดชอบมาลงโทษตามกฎหมายสากล
“ความยุติธรรมต้องเกิดขึ้นกับโก โก เพีย โซน อ่อง, มะ วุต ยี อ่อง และนักโทษการเมืองนับไม่ถ้วนที่ยังถูกกดขี่และทรมานภายใต้การปกครองของคณะรัฐประหารในเมียนมา” HURFOM ระบุ
ทีมข่าวที่ประกอบไปด้วยผู้คนหลากหลาย บ้างก็มาจากทะเล บ้างก็มาจากภูเขา แต่สุดท้ายก็ลงเอยที่ภาคเหนืออยู่ที่ Lanner นี่แหละ...