หลังจากร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมคดีทวงคืนผืนป่าผ่านวาระ 1 ในสภาผู้แทนราษฎรเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา มีกระแสคัดค้านและตั้งข้อกังวลจากบางฝ่ายว่า อาจเป็นการเปิดทางให้ผู้มีอิทธิพลและนายทุนได้รับประโยชน์ ขณะที่ เลาฟั้ง บัณฑิตเทอดสกุล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแบบบัญชีรายชื่อ พรรคประชาชน และหนึ่งในกรรมาธิการพิจารณาร่างกฎหมาย ออกมาชี้แจงย้ำว่า กฎหมายนี้มีเป้าหมายเพื่อคืนความเป็นธรรมให้ประชาชนผู้ได้รับผลกระทบจากนโยบายทวงคืนผืนป่าในอดีต
เลาฟั้ง ซึ่งเคยทำงานด้านกฎหมายสิทธิชุมชนในจังหวัดแม่ฮ่องสอนมาอย่างยาวนาน กล่าวว่า “อย่าเอาความกลัวและอคติมาปั่นเพื่อขัดขวางการคืนความเป็นธรรมให้แก่ชาวบ้าน คนจน และคนชายขอบในสังคมนี้ถูกกระทำมากพอแล้ว การนิรโทษกรรมไม่ใช่การยกป่าให้นายทุน แต่คือการเยียวยาความผิดพลาดที่รัฐเคยทำไว้”
เขายังชี้แจงกรณีร่าง พ.ร.บ.นิรโทษกรรมคดีทวงคืนผืนป่า หลังถูกวิจารณ์ว่ากฎหมายอาจเอื้อประโยชน์ให้นายทุนผู้บุกรุก และทำให้รัฐสูญเสียพื้นที่ป่าเพิ่มขึ้น โดยในฐานะผู้เสนอและกรรมาธิการพิจารณาร่างกฎหมาย ได้ตอบคำถามเป็นข้อ ๆ ดังนี้
การกำหนดกลุ่มเป้าหมายการนิรโทษกรรมตั้งแต่วันที่ 30 มิถุนายน 2541 ขัดกับหลักการกฎหมายหรือไม่: เลาฟั้งอธิบายว่า การกำหนดจุดเริ่มต้นตั้งแต่วันที่ 30 มิถุนายน 2541 เป็นเพราะวันนั้นมีมติคณะรัฐมนตรี (ครม.) ผ่อนผันไม่ให้จับกุมดำเนินคดีผู้ที่อยู่อาศัยและทำกินในพื้นที่ป่า ต่อมา ครม. ยังมีมติในทำนองเดียวกันอีกหลายครั้ง รวมถึงคำสั่ง คสช. ที่ 66/2557 ที่คุ้มครองประชาชนที่ทำกินในพื้นที่เดิมไม่ให้ถูกจับกุม ดังนั้น กลุ่มที่อยู่อาศัยและทำกินในพื้นที่มาก่อนตามหลักเกณฑ์ดังกล่าว รัฐบาลตั้งใจไม่ให้ถูกดำเนินคดีตั้งแต่แรก และพวกเขาไม่ควรถูกยึดที่หรือถูกดำเนินคดีในภายหลัง
การนิรโทษกรรมและการพิสูจน์สิทธิ์ เลาฟั้งระบุว่า การนิรโทษกรรมไม่ขัดกับหลักกฎหมาย เพราะไม่มีข้อห้ามไว้ การล้างความผิดเดิมจะช่วยปลดล็อกให้เจ้าหน้าที่นำที่ดินพิพาทเข้าสู่กระบวนการพิสูจน์สิทธิ์ตามกฎหมายได้ ขณะที่หลายพื้นที่ชาวบ้านทำกินมานาน บางรายมีหลักฐานขึ้นทะเบียนตามมติ ครม. 11 พ.ค. 2542 แต่กลับถูกยึดที่ไปอย่างไม่เป็นธรรม
เป็นการให้โบนัสผู้กระทำผิดหรือไม่ “ไม่ใช่โบนัส แต่เป็นการคืนสิทธิที่พวกเขามีอยู่เดิมซึ่งถูกพรากไป โดยคำสั่ง คสช. ที่ไม่ใช่กฎหมายปกติ” เลาฟั้งย้ำ
จะทำให้ป่าลดลงหรือไม่ เจ้าตัวยืนยันว่า “ป่าไม่ลดลงแม้แต่ตารางนิ้ว” เพราะพื้นที่ที่ได้รับนิรโทษกรรมเป็นไร่ นา สวนยาง หรือบ้านอยู่อาศัย ไม่ใช่พื้นที่ป่าเดิม อีกทั้งเมื่อชาวบ้านมีสิทธิ์มั่นคง จะยิ่งส่งเสริมให้ใช้ที่ดินอย่างยั่งยืนและเพิ่มพื้นที่สีเขียวมากขึ้น
นายทุนหรือนักการเมืองได้ประโยชน์หรือไม่ เลาฟั้งย้ำว่า ร่างกฎหมายกำหนดชัดว่าผู้มีสิทธิ์ต้องเป็นผู้ครอบครองที่ดินมาก่อนตามมติ ครม. 30 มิ.ย. 2541 หรือคำสั่ง คสช. 66/2557 เท่านั้น ขณะที่นายทุนและผู้บุกรุกใหม่ไม่เข้าเงื่อนไข อีกทั้งยังมีคณะกรรมการนิรโทษกรรมจังหวัดกลั่นกรองอย่างรอบคอบ
พื้นที่ที่ใช้ผิดวัตถุประสงค์ กรณีภูทับเบิกหรือม่อนแจ่ม เลาฟั้งชี้ว่าหลายครั้งชาวบ้านถูกกล่าวหาว่าเป็นนายทุน ทั้งที่ข้อเท็จจริงไม่ใช่ การปรับใช้ที่ดินจากการเกษตรเป็นการท่องเที่ยวไม่มีกฎหมายห้ามชัดเจน และยังช่วยลดสารเคมี เพิ่มรายได้ชุมชน
การเยียวยาที่ผ่านมา เขาปฏิเสธกระแสข่าวว่าชาวบ้านเคยได้รับการชดเชยหรือจัดสรรที่ดินครอบครัวละ 25 ไร่ โดยยืนยันว่า “ไม่เป็นความจริง ไม่มีการชดเชยใด ๆ ทั้งสิ้น”
เร่งผลักดันเพราะหวังผลการเมืองหรือไม่ เลาฟั้งชี้แจงว่า ร่างกฎหมายนี้มีการศึกษาและยกร่างมาตั้งแต่ปี 2566 และถูกบรรจุเข้าระเบียบวาระตามปกติ ไม่ใช่วาระซ่อนเร้น แต่จำเป็นต้องเร่งเพื่อบรรเทาความเดือดร้อนของประชาชนที่ไร้ที่ดินและชีวิตล่มสลาย
จะสูญเสียพื้นที่ป่าเพิ่มหรือไม่ เขาอธิบายว่า ผู้ได้รับผลกระทบกว่า 90% เป็นชาวบ้านที่อยู่มาก่อนประกาศเขตป่า ไม่ใช่นายทุนหรือผู้บุกรุกใหม่ เช่น กรณีม่อนแจ่มที่ชาวบ้านอยู่มาก่อนปี 2500 แต่เพิ่งประกาศป่าสงวนในปี 2507 อีกทั้งที่ดินไม่ได้ตกเป็นกรรมสิทธิ์โดยอัตโนมัติ ต้องผ่านกระบวนการพิสูจน์สิทธิ์ก่อน
เหตุผลที่กองทัพและกระทรวงทรัพย์ออกมาคัดค้าน เลาฟั้งระบุว่า แม้จะรับฟังข้อเสนอแนะและความกังวลจากทุกฝ่าย แต่ก็ขอตั้งข้อสังเกตว่า เหตุผลที่บางคนจากกองทัพและกระทรวงทรัพย์ฯ ออกมาต่อต้าน อาจเป็นความพยายามปกปิดความผิดพลาดจากการใช้อำนาจเผด็จการในอดีต ที่อ้างว่าจะจัดการกับนายทุน แต่กลับกลายเป็นการใช้เป็นเครื่องมือเล่นงานชาวบ้าน ทำให้คนจนและชุมชนชนบทได้รับความเดือดร้อนทั่วประเทศ
อย่างไรก็ตาม เขายืนยันว่า กฎหมายนิรโทษกรรมฉบับนี้ไม่ได้เปิดช่องให้ชาวบ้านผู้เสียหายใช้เป็นสิทธิ์ในการฟ้องร้องเอาผิดเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติการย้อนหลังแต่อย่างใด
ทีมข่าวที่ประกอบไปด้วยผู้คนหลากหลาย บ้างก็มาจากทะเล บ้างก็มาจากภูเขา แต่สุดท้ายก็ลงเอยที่ภาคเหนืออยู่ที่ Lanner นี่แหละ...
- กองบรรณาธิการhttps://www.lannernews.com/author/lannereditor/
- กองบรรณาธิการhttps://www.lannernews.com/author/lannereditor/
- กองบรรณาธิการhttps://www.lannernews.com/author/lannereditor/
- กองบรรณาธิการhttps://www.lannernews.com/author/lannereditor/
