กันพื้นที่ 19,622 ไร่คืนชุมชน ‘บ้านขวัญคีรี’ ลงนามรับรองแนวเขตอุทยานฯ ถ้ำผาไท ชุมชน-รัฐจับมือยุติข้อพิพาทที่ดิน

วันที่ 16 มิถุนายน 2568 ที่บ้านขวัญคีรีนอก ตำบลบ้านร้อง อำเภองาว จังหวัดลำปาง มีการจัดเวทีประชุมสาธารณะ เพื่อชี้แจงและทำความเข้าใจเกี่ยวกับแนวทางการกำหนดเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติถ้ำผาไท ซึ่งขณะนี้อยู่ระหว่างขั้นตอนการเตรียมประกาศจัดตั้ง โดยมีตัวแทนจากหลายหน่วยงานเข้าร่วม ได้แก่ ได้แก่ อุทยานแห่งชาติถ้ำผาไท (เตรียมการ), สำนักจัดการทรัพยากรพื้นที่อนุรักษ์ ที่ 13 ลำปาง, ป่าสงวนแห่งชาติป่าแม่โป่ง, ชุมชนบ้านขวัญคีรี, มูลนิธิพัฒนาภาคเหนือ, สหพันธ์เกษตรกรภาคเหนือ และขบวนการประชาชนเพื่อสังคที่เป็นธรรม (P-move)

หัวใจสำคัญของเวทีในครั้งนี้ คือการลงนามรับรองแนวเขตอุทยานฯ ร่วมกันระหว่างชุมชนและหน่วยงานรัฐ โดยได้กันพื้นที่ที่ชุมชนใช้ประโยชน์และดูแลอยู่ออกจากเขตอุทยานฯ รวมพื้นที่ประมาณ 19,622 ไร่ โดยเป็นพื้นที่ชุมชนบ้านขวัญคีรีนอก 6,850 ไร่ และชุมชนบ้านขวัญคีรีใน 12,812 ไร่ ถือเป็นความคืบหน้าครั้งสำคัญในการคลี่คลายข้อพิพาทเรื่องที่ดิน ซึ่งดำเนินมาอย่างยาวนานกว่า 30 ปี ตั้งแต่เริ่มมีแนวคิดจัดตั้งอุทยานฯ ถ้ำผาไทในปี 2532

การประชุมครั้งนี้เป็นผลมาจากการที่อุทยานฯ ได้รับมอบหมายจากปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ให้หาทางยุติกรณีแนวเขตอุทยานฯ ทับซ้อนกับพื้นที่ที่ชาวบ้านอยู่อาศัยและใช้ประโยชน์ โดยเฉพาะในกลุ่มสมาชิกของสหพันธ์เกษตรกรภาคเหนือ ซึ่งมีชุมชนที่ได้รับผลกระทบทั้งหมด 9 แห่ง

ก่อนหน้านี้ เมื่อวันที่ 25 เมษายน 2568 ชุมชนบ้านแม่ส้านและบ้านกลางได้เริ่มลงนามรับรองแนวเขตร่วมกับอุทยานฯ ถ้ำผาไทเป็นกลุ่มแรก และการประชุมที่บ้านขวัญคีรีในครั้งนี้ถือเป็นอีกหนึ่งก้าวของกระบวนการที่กำลังดำเนินไปอย่างต่อเนื่องการลงนามในครั้งนี้สะท้อนถึงการยอมรับสิทธิของชุมชนในการจัดการที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีส่วนร่วม เป็นผลจากการเคลื่อนไหวอย่างยืนหยัดของชาวบ้านที่ต่อสู้มานานหลายสิบปี อย่างไรก็ตาม ปลายทางของข้อยุติในครั้งนี้ขึ้นอยู่กับระดับนโยบายคือคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติว่าจะยืนยันแนวเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติถ้ำผาไท (เตรียมการ) ตามข้อตกลงของชุมชนและอุทยานฯในระดับพื้นที่ครั้งนี้หรือไม่