กองบรรณาธิการ

ชายแดนแห่งนี้มีเรื่องเล่าของตัวเองไหมความฝันงอกงามอยู่ที่ใดบ้างเด็ก ๆ พูดจาด้วยภาษาอะไรคนหนุ่มสาวยังชูธงสันติภาพพลิ้วไหวอีกไหมวงสนทนาน้ำชายามเช้ายังอยู่ดีหรือเปล่า ชายแดนแห่งนี้มีเรื่องเล่าของตัวเอง – แต่ไม่ได้เล่าความฝันงอกงาม – แต่ถูกซ่อนไว้ในถ้ำเด็ก ๆ พูดจาด้วยภาษาไทยคนหนุ่มสาวยังชูธง – แต่ลดน้อยลงกว่าเก่าวงสนทนาน้ำชายามเช้ายังอยู่ดี – แต่ไม่มีใครถกถึงอิสรภาพอีก คนเล่าเรื่องหายไปคนปลูกความฝันหายไปเด็ก ๆ ปิดปากคนหนุ่มสาวทิ้งธงลงแม่น้ำชายแดนแห่งนี้จึงค่อย ๆ เงียบงัน ผู้ประพันธ์: อติรุจ ดือเระพิสูจน์อักษร: ฮาฟีซีน นะดารานิง และกูอิลยัส สุดทองคง ชุดบทกวีเพื่อตีแผ่และต่อต้านการฟ้องปิดปาก/การจำกัดเสรีภาพการแสดงออก ซีรีส์-บทกวีถ่ายทอดประสบการณ์-การถูกละเมิดสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกจํานวน 1...

เข้าใจว่า “อากาศ แม่น้ำ แสงแดด และไฟสว่าง” ในดินแดนแห่งนี้ เป็นของเราร่วมกัน หากฉัน เพื่อน หรือใครสักคน โดยไม่จำกัดฐานะชนชั้น เปล่งวาจาขึ้นกลางลานสาธารณะ ว่าวันนี้อากาศที่สูดดมช่างเลวร้าย เพราะป่าที่นั่นมอดไหม้ สวนข้าวโพดที่โน่นถูกเผา หรือเพราะไอเสียจากรถยนต์ และโรงงานนั่นโรงงานนี่ จะมีใครตวาดให้เราหยุดพล่าม และมัดมือมัดเท้าเราด้วยโซ่ตรวนแห่งเงินตรา เช่นที่กระทำกับเพื่อนหลายคนก่อนหน้าไหม หากประกาศกล้าต่อหน้าธารกำนัล ว่าค่าไฟฟ้าเดือนนี้แพงจนจ่ายไม่ไหว หรือแม่น้ำที่เคยอาบ เคยใช้ กำลังแห้งเหือดเพราะเขื่อนสักแห่ง จะมีใครเอาคุกตารางมาขู่ให้เราเงียบนิ่ง เช่นที่เพื่อนหลายคนก่อนหน้าเคยถูกกำราบไหม ฉันเคยถูกสอนว่าทรัพยากรในดินแดนนี้เป็นของเราร่วมกัน แต่เมื่อไม่อาจเปล่งถ้อยคำถึงของของตนได้ จึงเริ่มไม่แน่ใจว่าบางสิ่ง บางอย่าง  ถูกจัดสรรให้เป็นของพิเศษเฉพาะใครบางคนหรือเปล่า  จึงถามอีกครั้งต่อสิ่งซึ่งคั่งค้างในความคิดความเชื่อ “เราไม่ได้เป็นเจ้าของอากาศและแสงสว่างร่วมกันหรอกเหรอ”  ผู้ประพันธ์: อติรุจ ดือเระพิสูจน์อักษร: ฮาฟีซีน นะดารานิง และกูอิลยัส สุดทองคง ชุดบทกวีเพื่อตีแผ่และต่อต้านการฟ้องปิดปาก/การจำกัดเสรีภาพการแสดงออก ซีรีส์-บทกวีถ่ายทอดประสบการณ์-การถูกละเมิดสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกจํานวน 1 ชุด (ประกอบด้วยบทกวี 7 ชิ้น) ภายใต้แนวคิด “เสียงหายในเงามืด” โดยถ่ายทอดเรื่องราวของผู้ถูกละเมิดเสรีภาพในการแสดงออกจํานวน 7 กรณี ที่มีเค้าโครงมาจากความจริง เพื่อสะท้อนความรู้สึกและเป็นกระบอกเสียงให้สาธารณชนได้รับรู้ว่าสังคมไทยเกิดการละเมิดเสรีภาพในการแสดงออกที่เกิดขึ้นจริงอย่างไรบ้าง พร้อมทั้งทิ้งบทเรียนเพื่อขอแรงมวลชนช่วยกันสร้างบรรยากาศแห่งเสรีภาพให้มากขึ้น...

กว่า 23 ปี ที่ ‘สหพันธ์เกษตรกรภาคเหนือ’ หรือ ‘สกน’ ได้ก่อตั้งขึ้น ขบวนการเคลื่อนไหวภาคประชาชน คนจน กลุ่มเกษตรกรรายย่อย และกลุ่มชาติพันธุ์ ในนาม  เพื่อขับเคลื่อนแก้ไขปัญหาที่สมาชิกของเราเผชิญอย่างแสนสาหัสในระยะเฉพาะหน้า พร้อมข้อเสนอเชิงนโยบายให้เป็นที่ประจักษ์แก่สังคมไทยเพื่อส่งเสียงของอย่างเข้มแข็งที่เต็มไปด้วยความหวังให้ถึงสาธารณชนและผู้กุมอำนาจรัฐให้ได้เห็นตัวตนและการดำรงอยู่อย่างเจ็บปวด  ตลอดเส้นทางการต่อสู้อันยาวนานนี้ สหพันธ์เกษตรกรภาคเหนือ ได้ฝ่าฟันอุปสรรคมากมายด้วยความคับแค้น ไม่ว่าจะเป็น ที่ดินหลายผืนถูกแย่งยึด หลายชีวิตถูกยัดเยียดคดีความอันไม่เป็นธรรมจนต้องติดคุกตะรางสิ้นเนื้อประดาตัว และมีพี่น้อง ประชาชนจำนวนไม่น้อยที่ต้องสละชีวิตเพื่ออุดมการณ์อันหนักแน่นว่า ‘ที่ดินคือชีวิต’...

เรื่อง: สมหมาย ควายธนู ‘หินตั้ง’ ที่พูดถึงในที่นี้ อาจไม่ได้หมายถึง ก้อนหินที่วางประดับอยู่ในสวน ซึ่งทำหน้าที่ตกแต่งสเปซให้ดูกลมกลืนและสามารถนั่งพักอิงหลับได้อย่างสบายเท่านั้น แต่เป็น ‘หินตั้ง’ ในวัฒนธรรมหินใหญ่ (Megalith) ทั้งที่เป็นก้อนเดี่ยว ๆ ในธรรมชาติ หรือเป็นแผ่นหินมีลักษณะเป็นโลงสี่เหลี่ยมที่ใช้ในพิธีกรรมเกี่ยวกับการทำศพ และแบบที่เป็นหินหลาย ๆ ก้อนจัดวางเป็นเนินหินรูปวงกลม ฯลฯ  ที่เราอาจเคยได้มองผ่าน ๆ หรือไม่ทันสังเกตว่าจะเกี่ยวกับเรื่องอำนาจทางศาสนาได้เลย อาจสงสัยว่าหน้าตาและกิจกรรมของคนที่เกี่ยวกับ megalith เป็นอย่างไร...

เรื่อง: ปวีณา หมู่อุบล อ่าน พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น(1): อีกหนึ่งพื้นที่สาธารณะที่กำลังอยู่ในสภาวะขาดแคลน ในเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา เว็บไซต์มติชนออนไลน์ได้เผยแพร่บทความชิ้นหนึ่งของสุจิตต์ วงษ์เทศ ซึ่งในบทความดังกล่าวได้มีข้อเสนอเรื่องการกระจายอำนาจการปกครองสู่ท้องถิ่น และการ “ปลดล็อก” ประวัติศาสตร์ชาติไทย โดยเฉพาะประวัติศาสตร์ที่ว่าด้วยเรื่องคนไทยสายเลือดบริสุทธิ์อพยพถอนรากถอนโคนมาจากทางตอนใต้ของจีน และเรื่องสุโขทัยเป็นราชธานีแห่งแรกของไทย รวมทั้งให้ท้องถิ่นค้นคว้าแล้วเรียบเรียงประวัติศาสตร์ท้องถิ่นของตนอย่างเสรีตามหลักฐานวิชาการสากล ข้อเสนอดังกล่าวคงถูกนำเสนอเพื่อให้เป็นแนวทางการคืนอำนาจการเล่าเรื่องประวัติศาสตร์ให้แก่ท้องถิ่น เพื่อทลายการผูกขาดประวัติศาสตร์และสนับสนุนให้เกิดการศึกษาและการบอกเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์ท้องถิ่นให้มากยิ่งขึ้น หากแต่ในทางปฏิบัติการที่จะทำเช่นนั้นได้ อย่างแรกเลยคงจะต้องมีการกระจายอำนาจ รวมถึงงบประมาณให้ส่วนท้องถิ่น เพื่อให้ได้มีศักยภาพและมีความเป็นอิสระในบริหารจัดการงานด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี และพิพิธภัณฑ์ อันที่จริงประเด็นเรื่องการกระจายอำนาจให้ท้องถิ่นเพื่อบริหารจัดการงานด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี ศิลปวัฒนธรรม ตลอดจนงานพิพิธภัณฑ์...