กองบรรณาธิการ

ผู้ประกอบอาชีพให้ความสนุกสนาน (เอ็นเตอร์เทรน) หรือ “เด็กเอ็น” หลายคนคงเคยได้ยินชื่ออาชีพที่ว่านี้ เราอาจจินตนาการถึงผู้ที่ทำหน้าที่ให้บริการลูกค้า ทำตั้งแต่ชงเหล้า พูดคุย และสังสรรค์เพื่อให้ความสนุกลูกค้า แต่อาชีพเด็กเอ็นเป็นอาชีพที่ให้คำจำกัดความได้ยาก เนื่องจากขอบเขตของการทำงานในอาชีพนี้ไม่ความชัดเจนนัก เราพูดได้ลำบากว่าการให้บริการนั้นมีลักษณะแบบใดกันแน่หรือมีขอบเขตการให้บริการอย่างไร กระทั่งความหลากหลายของรูปสถานที่ให้บริการตั้งแต่ร้านอาหารไปจนถึงร้าน PR (สถานบริการที่มีผู้ให้บริการคล้ายเด็กเอ็นเป็นจุดขายหลัก) อย่างไรก็ตาม เราก็สามารถพบเห็นความพยายามในการทำความเข้าใจอาชีพเด็กเอ็นและเงื่อนไขชีวิตในแง่มุมต่าง ๆ ของผู้ที่ทำงานเด็กเอ็น อาทิ ไทยพีบีเอช ที่พาเราไปสำรวจความเสี่ยงของอาชีพเด็กเอ็นในบทความชื่อ เปิดชีวิตในมุมมืดสาวเอ็นเตอร์เทน รายได้ดีแต่เสี่ยงถึงตาย หรือ...

เมืองท่าขี้เหล็ก เป็นจังหวัดหนึ่งที่อยู่ในบริเวณชายแดนของรัฐฉาน ประเทศเมียนมา อยู่กับติดกับบริเวณพื้นที่ชายแดนอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย การข้ามแดนจะข้ามที่ด่านอำเภอแม่สาย โดยมีสะพานที่ข้าม “แม่น้ำสาย” ที่กั้นระหว่างสองประเทศ ในจุดแบ่งเขตพรมแดน คือ ประตูกลางสะพาน สิ่งแรกที่สามารถเห็นถึงความหลากหลายของกลุ่มคนในพื้นที่ชายแดนแห่งนี้ ในระหว่างทางข้ามแดนสังเกตได้ว่าป้ายโฆษณาโรงแรมทั้งสองข้างทาง ในป้ายโฆษณานั้นจะมีทั้งภาษาเมียนมาและภาษาอังกฤษ เมื่อข้ามมาถึงฝั่งจุดตรวจคนเข้าเมืองเมียนมา จะเห็นได้ชัดว่ามีรถจำนวนมากที่รอตรวจผ่านข้ามแดนทั้งขาเข้า และขาออก รวมไปถึงผู้คนที่เดินข้ามฝั่งกันไปมา ทั้งการข้ามมาซื้อขายสินค้าและข้ามมาของกลุ่มคนฝั่งไทยที่ข้ามมาทำงาน การข้ามแดนมาซื้อขายสินค้าฝั่งนี้ และเป็นจุดแวะสำคัญของนักท่องเที่ยว คือ “ตลาดท่าล้อ” ที่ติดกับด่านตรวจคนเข้าเมืองท่าขี้เหล็ก ซึ่งเป็นตลาดที่รวบรวมสินค้าหลากหลายชนิดและเป็นแหล่งการค้าทั้งขายปลีก-ขายส่ง สินค้าบางชนิดจะเหมือนกับสินค้าฝั่งไทย เช่น เสื้อผ้า...

เมืองท่าขี้เหล็กและคนกลุ่มต่าง ๆ ก่อนการมาของจีนใหม่ เมืองชายแดนท่าขี้เหล็ก มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย จุดกำเนิดเกิดขึ้นจากการอพยพโยกย้ายเข้ามาตั้งถิ่นฐานของผู้คนหลากหลายกลุ่ม นับตั้งแต่ขยายอำนาจของบรรดาเจ้านครรัฐในยุคก่อนอาณานิคม จนถึงยุคของการเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 รวมไปถึงในยุคของสงครามกลางเมืองในประเทศจีน ด้วยเหตุที่เป็นเมืองที่ตั้งอยู่บนพื้นที่ชายแดนที่มีการอพยพไปมาของผู้คน ทำให้ประชากรของเมืองทั้งสองฟากฝั่งนั้นล้วนเป็นผู้คนหลากหลายชาติพันธุ์ เช่น ชาวไทย (คนเมือง) ไท อาข่า ไทใหญ่ พม่า ว้า และจีน  ประชากรในท่าขี้เหล็กส่วนใหญ่เป็นชาวไทลื้อ ซึ่งมีสองกลุ่มที่อพยพมาตั้งถิ่นฐาน ได้แก่ กลุ่มที่อพยพมาจากสิบสองปันนาจากสงครามภายในประเทศจีนและช่วงการปฏิวัติวัฒนธรรม...

“มันจะมีคำนึงเว่ยถ้าหากว่าเราสังเกตในโซเชียล ‘บ้านเฮามันกะซำบ้านเฮาล่ะ’ อะไรแค่นั้นน่ะ ประโยคนี้มันเหมือน Propaganda (โฆษณาชวนเชื่อ) ที่บีบเราไว้ กดเราไว้ว่าอีสานหรือว่าบ้านเราเนี่ย อย่าไปอะไรมากมาย ซึ่งพี่แบบ เชี่ย! ไม่ใช่ บ้านเฮามันต้องบ่แม่นซั่มบ้านเฮา!” เสียงบ่นของบ่าวหน้ามนคนขอนแก่น ประสานกับเสียงเอื้อนของอ้ายมนต์แคน แก่นคูนซึ่งดังมาจากลำโพงโรงลาบอีสาน ร้านที่เรานั่งเปิบข้าวอยู่ “อภิเดช วงสีสังข์” (บิ๊ก) วัย 30 กรุบ จากบ้านเข้ากรุงไปทำงาน ทิ้งเงินหลักแสนกลับขอนแก่น...

“แต่ก่อนถ้าเป็นจังหวัดชายแดนจะเป็นจังหวัดที่ไม่เจริญใช่ไหม แต่ทุกวันนี้การพัฒนามันไปมุ่งอยู่ที่ชายแดนหมดเลย ทั้งสนามบิน รถไฟ สะพาน จุดผ่านแดน แต่กาฬสินธุ์นี่แทบจะเป็นสะดืออีสาน มีทรัพยากรมากมาย กลับไม่ได้รับโอกาสจากรัฐในการพัฒนาเลย” อนุชา สิงหดี ประธานเครือข่ายคนรุ่นใหม่พัฒนากาฬสินธุ์เปิดบทสนทนาด้วยน้ำเสียงตัดพ้อ บอกเล่าถึงความรู้สึกที่ไม่ว่าเวลาจะล่วงเลยผ่านไปนานกว่าทศวรรษแล้ว แต่ ณ พื้นที่ที่เป็นบ้านเกิดของเขาแห่งนี้   ก็ยังไม่ได้ถูกพัฒนาไปตามกาลเวลาที่ผ่านไปเลย ‘กาฬสินธุ์’ มาจากคำว่า กาฬ ที่แปลว่า ดำ และ สินธุ์ ที่แปลว่า...