กองบรรณาธิการ

เรื่อง: กมลชนก เรือนคำ เรื่องเล่าด้านลบ “สาวดอกคำใต้” "อำเภอดอกคำใต้" มีชื่อตามตามลักษณะของต้นไม้ที่มีอยู่ในบริเวณพื้นที่ที่มีอยู่เป็นจำนวนมากคือ "ต้นดอกคำใต้" หรือภาษากลางเรียกว่า "ต้นกฐินเทศ" มีลักษณะเป็นพุ่มเตี้ย มีหนามแหลมคม มีดอกสีเหลืองซึ่งเป็นดอกที่มีกลิ่นหอม อำเภอดอกคำใต้มีประวัติยาวนานเก่าแก่ก่อตั้งมาตั้งแต่ปี 2397 เดิมเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดเชียงราย จนถึงปี 2520 จังหวัดได้แยกการปกครองออกจากจังหวัดเชียงราย อำเภอดอกคำใต้จึงได้ขึ้นการปกครองอยู่กับจังหวัดพะเยา  เช่นเดียวกับอีกหลายพื้นที่ในภาคเหนือ ดอกคำใต้มีเรื่องเล่าของ "สาวงามดอกคำใต้" เท่าที่บันทึกไว้มีมาตั้งแต่ยุคสมัยก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 และก็อีกเช่นเดียวกันกับหลายพื้นที่ของภาคเหนือ ที่อำเภอดอกคำใต้...

เรื่อง: พริษฐ์ ชิวารักษ์ อันที่จริงแล้ว เรื่องนี้เป็นเรื่องที่พูดกันในวงวิชาการมาประมาณ 150 รอบแล้ว ถูกหยิบยกมาเป็นประเด็นรณรงค์ทางสังคมก็หลายครั้ง แต่ในเมื่อยังไม่เป็นที่เห็นต้องกันทั้งหมดในสังคมวงกว้าง ก็คงต้องหยิบยกมาพูดเป็นรอบที่ 151 152 153... ต่อไป ทุกคนที่พอทราบประวัติศาสตร์ล้านนามาบ้างจะทราบดีว่าเมืองเชียงรายและเมืองเชียงใหม่นั้นถูกสถาปนาขึ้นโดยกษัตริย์ล้านนาองค์หนึ่งชื่อ “พญามังราย” ซึ่งกษัตริย์ผู้นี้ก็มักจะได้รับการยอมรับว่าเป็นปฐมกษัตริย์แห่งล้านนา ซึ่งไม่ได้หมายความว่าเป็นกษัตริย์องค์แรกในแผ่นดินล้านนา เพราะพญามังรายนั้นก็สืบสายวงศ์กษัตริย์ผู้ครองเมืองเชียงลาวและเมืองเงินยางมาตั้งแต่ “ลวจังกราช” หรือลาวจง แต่บรรดากษัตริย์ก่อนพญามังรายนั้นเป็นเพียงกษัตริย์รายย่อยที่ครองแว่นแคว้นเล็ก ๆ พญามังรายเป็นกษัตริย์องค์แรกที่สถาปนาความเป็นอาณาจักรขนาดใหญ่ในล้านนาจนกลายเป็นภาพจำของผู้คนมาจนปัจจุบัน ทำนองเดียวกับที่สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1...

เรื่อง: นันทัชพร ศรีจันทร์ “บ้านบนดอย บ่มีแสงสี บ่มีทีวี บ่มีน้ำประปา บ่มีโรงหนัง......บ่มีเนื้อสันผัดน้ำมันหอย คนบนดอยชอบกิ๋นข้าวจี่…” กว่า 40 ปีที่ผ่านมา จรัล มโนเพชรศิลปินโฟร์คซองคำเมืองชื่อดังได้รังสรรค์ขับกล่อมท่อนฮิตติดหูอย่างเพลง ‘บ้านบนดอย’ ขึ้นมาแต่กาลเวลาผ่านล่วงเลยไป จรัล จะรู้ไหมว่าบ้านบนดอยที่เขาเคยขับกล่อมเมื่อ 40 ปีก่อนก็ยังคง บ่มีแสงสี บ่มีทีวี บ่มีน้ำประปาเหมือนเดิม ถนนก็บ่มี เปิ้นชอบกิ๋นข้าวจี่ หรือเพราะว่าจิ้นส้ามันบ่มีกั๋นหา? ภาพภูเขาถูกฉายให้เห็นถึงสีเขียวขจี...

เรื่อง ภัทรภร ผ่องอำไพ การเป็นผู้ถูกกระทำจึงทำให้ผู้หญิงที่ถูกล่วงละเมิดลุกขึ้นสู้เพื่อทวงความยุติธรรมที่สมควรได้รับ เรื่องราวของอิซาเบลล่าเป็นตัวอย่างและเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้หญิงที่ถูกล่วงละเมิดทางเพศอีกเป็นจำนวนมากให้ลุกขึ้นสู้ แต่ปัญหาของผู้หญิงรายอื่นๆ ที่เข้าไม่ถึงความยุติธรรมไม่ใช่เพราะพวกเธอไม่กล้า แต่เป็นเพราะระบบที่กีดกันไม่ให้พวกเธอเข้าถึงสิทธิที่ควรได้รับ “เราเชื่อว่า กระบวนการยุติธรรม สามารถช่วยเหลือผู้อื่นได้” เสียงของอิซาเบลล่า (นามสมมุติ) ผู้เสียหายชาวกัมพูชาเชื้อสายอังกฤษวัย 20 ปี  นักศึกษาต่างชาติในมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งของไทยบอกถึงความเชื่อมั่นในกระบวนการยุติธรรม  เธอเล่าย้อนเหตุการณ์ที่จะลืมไม่ลงไปตลอดชีวิตว่า เหตุการณ์เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 21 มกราคม 2566 ที่กิติกร (นามสมมุติ) เชิญให้เข้าไปหาที่บ้านเพื่อพูดคุยเกี่ยวกับธุรกิจและชักชวนให้ร่วมทำงาน ตอนแรกเธอก็รออยู่หน้าบ้าน กระทั่งเขาเชิญเข้าไปภายในบ้าน  กฎหมาย...

เรื่อง: ศิริรุ่ง ศรีสิทธิพิศาลภพ /Activist Journalist จากมูลนิธิเพื่อสิทธิมนุษยชนและการพัฒนา (มสพ.) 18 ธันวาคม วันโยกย้ายถิ่นฐานสากล ‘ถ้าหากแรงงานทุกคนไม่ว่าชาติใดได้รับการดูแลที่ดี คนไทยก็ต้องได้รับการดูแลที่ดีเช่นเดียวกัน’ การโยกย้ายถิ่นฐานเป็นสิทธิเสรีภาพของมนุษยทุกคนที่สามารถเลือกที่จะยกระดับคุณภาพชีวิตและมีความปลอดภัย องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้จัดทำอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองแรงงานข้ามชาติและครอบครัว ค.ศ. 1990 และประกาศให้ทุกวันที่ 18 ธันวาคมเป็นวันผู้โยกย้ายถิ่นฐานสากล (International Migrants Day) เพื่อให้แรงงานข้ามชาติในประเทศต่าง ๆ...