คำสำคัญ: เหนือล่าง

เราดำรงอยู่แบบไหน และนิยามตนเองอย่างไรในแต่ละห้วงเวลา? ประวัติศาสตร์สังคมหัวเมืองฝ่ายเหนือ (ล่าง) หนังสือชุดนี้ชวนสำรวจคำถามดังกล่าว ผ่านสิ่งที่เรียกว่า ‘ชีวิตทางสังคมของหัวเมืองเหนือ’ โดยมุ่งเล่าเรื่องประวัติศาสตร์ ผู้คน วัฒนธรรม และการเมือง ของ ภาคเหนือตอนล่าง ซึ่งเป็นรอยต่อสำคัญของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หนังสือชุดนี้เป็นผลจาก โครงการศึกษาวิจัยขั้นแนวหน้า ภายใต้การสนับสนุนของ หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนากำลังคน และทุนด้านการพัฒนาสถาบันอุดมศึกษา...

เรื่อง: ปองภพ ดั่นสมานฉันท์ชัย *บทความนี้มีการเผยแพร่เนื้อเรื่องของภาพยนตร์บางส่วน “มึงกับกูต้องได้เจอกันอีกแน่” คำพูดของยักษ์ในฉากจบของภาพยนตร์ ‘ธี่หยด’ เหมือนเป็นการเปรยฝากไว้กับคนดูว่าธี่หยกจะมีภาค 2 ต่อแน่นอน กระทั่งสิ้นปี 2566 นวนิยายต้นฉบับของภาพยนตร์ก็ได้ออกวางจำหน่ายในชื่อ ‘ธี่หยด สิ้นเสียงครวญคลั่ง’ เพื่อเตรียมปูทางไปสู่การสร้างภาพยนตร์ธี่หยด 2 ตามมา ในที่สุด ธี่หยด 2...

สถานะของหัวเมืองฝ่ายเหนือช่วงปลายสมัยอยุธยา นิธิ เอียวศรีวงศ์ ได้อธิบายถึงลักษณะของรัฐอยุธยาในช่วงปลายและอำนาจของหัวเมืองฝ่ายเหนือไว้ว่า ในหัวเมืองฝ่ายเหนือ อยุธยาและกำแพงเพชรเป็นเมืองหลวงคู่กับพิษณุโลกเพราะอยุธยาได้แยกสุโขทัยออกเป็นเสี่ยง ๆ เจ้าเมืองทั้งสองมียศเป็นพระยาเท่ากันตามทำเนียบ ร่องรอยศักดิ์ศรีเมืองกำแพงเพชรตามที่เหลือให้เห็นในทำเนียบศักดินาทหารหัวเมืองได้เป็นตัวบ่งบอกว่าครั้งหนึ่งกำแพงเพชรเลยจัดอยู่ในฐานะทัดเทียมกับเมืองพิษณุโลก และแม้แต่ปลายสมัยอยุธยาเมืองกำแพงเพชรก็ยังมีศักดิ์ศรีสูงในสายตาของราชการอยุธยา ช่วงสงครามและการเสียกรุงฯ บทบาทของเจ้าพระยาพิษณุโลกช่วงปลายสมัยหรือช่วงเสียกรุงฯ ที่ขณะนั้นเป็นการเมืองแบบชุมนุมอยู่ตามภูมิภาคต่าง ๆ ซึ่งเจ้าพระยาพิษณุโลก (เรือง โรจนกุล) มีบทบาททางการเมืองในแถบหัวเมืองฝ่ายเหนือเป็นอย่างมาก...