ประวัติศาสตร์

เรื่อง: ศศิธร ศรีโคตร การคุมกำเนิด หรือ การป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เป็นเรื่องสำคัญต่อการวางแผนครอบครัว รวมถึงช่วยลดความเสี่ยงในสภาวะการตั้งครรภ์ไม่พร้อม  ในอดีตสังคมไทยเองก็มีแนวคิดในการแก้ไขปัญหาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ผ่านการใช้ยาแผนโบราณเช่นกัน เช่น ในสมัยอยุธยาที่พยายามบำบัดรักษากามโรคด้วยภูมิปัญญาแบบดั้งเดิม ส่วนในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพบว่ามีการออกกฎหมายควบคุมและป้องกันโรคติดต่อทางเพศ คือ พระราชบัญญัติป้องกันสัญจรโรค รศ.127 แต่ลักษณะของกฎหมายถูกดำเนินไปในเชิงนโยบายของรัฐเพื่อควบคุมพลเมืองไม่ให้ก่อเหตุทะเลาะวิวาทและควบคุมโรงโสเภณีในสยาม และเป็นวิธีการป้องกันโรคติดต่อจากการมีเพศสัมพันธ์ ทว่าการควบคุม หรือการป้องกันโรคติดต่อจากการมีเพศสัมพันธ์ในระดับปัจเจกพบว่ายังไม่ปรากฏเด่นชัดนัก สืบเนื่องจากการรับรู้เรื่องการป้องกันระหว่างการมีเพศสัมพันธ์ในสังคมไทยยังไม่ก้าวหน้าและยังคงเป็นการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ กล่าวได้ว่าโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ยังคงเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง และเป็นหนึ่งในโรคระบาดที่มักกล่าวถึงอยู่เสมอในบันทึกหลักฐานของชาวต่างชาติที่เข้ามาในสังคมไทย เมื่อกามโรคเป็นปัญหาที่ต้องจัดการเพราะระบาดในหมู่บุรุษ ทหาร และบรรดาเสือป่าเป็นจำนวนมากในช่วงสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวส่งผลให้มีการพระราชนิพนธ์ความรู้ในการป้องกันกามโรคไว้ในคู่มือทหารและเสือป่า อีกทั้งในช่วงเวลาเดียวกันยังพบว่ามีการปรากฏโฆษณายารักษากามโรคจากต่างประเทศในหนังสือพิมพ์ที่มีเนื้อหาสำหรับบำบัดรักษาโรคบุรุษ หรือ...

เรื่อง: ปวีณา หมู่อุบล ถ้ากล่าวถึงครูบาในแดนล้านนา แน่นอนว่าชื่อ ‘ครูบาเจ้าศรีวิชัย’ คงจะปรากฏขึ้นมาเป็นลำดับแรกๆ ด้วยเพราะเป็นครูบาที่ผู้คนทั้งในและนอกภาคเหนือต่างเลื่อมใสศรัทธา เชื่อถือกันว่าเป็นผู้มีบารมีมาก เป็นผู้มีความศักดิ์สิทธิ์ เป็นพระนักพัฒนา และได้ชื่อว่าเป็นตนบุญแห่งล้านนา แต่ในความเป็นจริงแล้ว ในหมู่พระสงฆ์ทางภาคเหนือยังมีครูบาอื่นๆ อีกเป็นจำนวนหนึ่งที่ผู้คนโดยทั่วไปก็ได้ให้ความเคารพและเลื่อมใสศัรทธาไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน  ปัจจุบัน ก็ได้ปรากฏว่ามีพระสงฆ์ภาคเหนือที่เป็นครูบาอีกเป็นจำนวนมาก เลยเป็นที่มาของเรื่องราวที่จะหยิบมากล่าวถึงในละลานล้านนาครั้งนี้ เป็นเรื่องราวที่เกี่ยวกับครูบา ในประเด็นที่ว่าตัวอย่างครูบาที่มีผู้เลื่อมใสศรัทธาในลักษณะเดียวกันกับครูบาเจ้าศรีวิชัย แล้วครูบาคืออะไร และสงฆ์แบบใดจึงจะได้ชื่อว่าเป็นครูบา  ครูบาขาวปี และครูบาชัยยะวงศา สองครูบาผู้ได้ว่าชื่อเป็นอีกต้นเก๊าหนึ่งของครูบาในล้านนา ครูบาขาวปี หรือครูบาอภิชัยขาวปี เป็นครูบาที่ได้ชื่อว่าบวช...

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง “….ปวงดอกไม้เบ่งบานสลอน ฝูงภมรภู่ผึ้งสอดไซ้ ดอกพิกุลของปี้ต้นใต้ ลมปั๊ดไม้ มาสู่บ้านตู๋  ฮู้แน่ซัด เข้าสอดสองหู ว่าสีจมปูถูกป้ำเก๊าเนิ้ง    เก๊ามันต๋าย  ป๋ายมันเสิ้ง  ลำกิ่งเนิ้ง ป๋ายโก้นโตยแนว    ดอกพิกุล ก่อคือดอกแก้ว  ไปเป๋นของเปิ้น  แล้วเนอ…..” หมายเหตุ: ผู้เขียนถอดความบทร้องนี้จากเสียงร้องของ ‘จรัล มโนเพ็ชร’ มาโดยตรง เพื่อให้เห็น ความคลาดเคลื่อน ระหว่างภาษาล้านนายุคเก่ากับภาษาล้านนาที่ปรากฏในผลงานของจรัลเอง ซึ่งความคลาดเคลื่อนนี้อาจจะเป็นสิ่งที่ศิลปินตั้งใจไว้ ในการค้นคว้า ผู้เขียนได้อ้างอิงจาก...

เรื่อง: สมหมาย ควายธนู กลางป่าห้วยขาแข้งเคยมีการค้นพบเนินหินรูปวงกลมใหญ่เล็กหลายขนาด ทั้งเรียกว่า ‘สังเวียนไก่’ หรือ ‘วงตีไก่’ เพราะเชื่อว่าในคราวที่มีศึกสงครามระหว่างอยุธยากับพม่า ทหารพม่าได้แวะพักเอาไก่มาชนกันในวงหินเรียกเสียงเชียร์เป็นที่สนุกสนานก่อนเดินทางกลับ อีกเรื่องเล่าก็ว่าเนินหินรูปวงกลมนั้นเป็นหลุมฝังศพของคนโบราณ ซึ่งเพียบพร้อมด้วยสมบัติติดตัวทั้งใบหอก ใบดาบ ข้าวของทำจากสำริด เครื่องถ้วย ไหชาม กระปุก ที่มีอายุร่วมสมัยจากแหล่งเตาในอยุธยา ล้านนา สุโขทัย ไปจนถึงจีนราชวงศ์หมิง โดยมีสภาพที่สมบูรณ์และแตกกระจัดกระจายเป็นหลายส่วน โดยมีให้เห็นในฐานะร่องรอยความตายของผู้คนที่มีการติดต่อสัมพันธ์ทางการเมือง เศรษฐกิจระหว่างชาติพันธุ์บนที่สูงกับรัฐที่ราบในช่วงเวลาหนึ่ง ที่มักไม่ค่อยถูกบันทึกในหน้าประวัติศาสตร์มากนัก ขณะเดียวกันห้วยขาแข้งซึ่งเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ...

เรื่อง: ปวีณา หมู่อุบล ท่ามกลางกระแสความนิยมต่อซีรีส์วาย (Boy Love หรือ BL) ที่เฟื่องฟูและขยายตัวอย่างก้าวกระโดด มีฐานแฟนคลับทั้งในประเทศและต่างประเทศ ซีรีส์ Girl’s Love (GL) เองก็กำลังเจริญเติบโตและขยายตัวออกเช่นกัน  และท่ามกลางการขยายตัวของวงการซีรีส์ BL และ GL เนื้อหาของซีรีส์ก็หลากหลายมากยิ่งขึ้นไปด้วย ที่น่าสนใจคือย้อนกลับไปเมื่อปี พ.ศ. 2566 ซีรีส์วายเรื่องหนึ่งชื่อ ‘หอมกลิ่นความรัก’ ออกอากาศ...