ประวัติศาสตร์

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง “….ปวงดอกไม้เบ่งบานสลอน ฝูงภมรภู่ผึ้งสอดไซ้ ดอกพิกุลของปี้ต้นใต้ ลมปั๊ดไม้ มาสู่บ้านตู๋  ฮู้แน่ซัด เข้าสอดสองหู ว่าสีจมปูถูกป้ำเก๊าเนิ้ง    เก๊ามันต๋าย  ป๋ายมันเสิ้ง  ลำกิ่งเนิ้ง ป๋ายโก้นโตยแนว    ดอกพิกุล ก่อคือดอกแก้ว  ไปเป๋นของเปิ้น  แล้วเนอ…..” หมายเหตุ: ผู้เขียนถอดความบทร้องนี้จากเสียงร้องของ ‘จรัล มโนเพ็ชร’ มาโดยตรง เพื่อให้เห็น ความคลาดเคลื่อน ระหว่างภาษาล้านนายุคเก่ากับภาษาล้านนาที่ปรากฏในผลงานของจรัลเอง ซึ่งความคลาดเคลื่อนนี้อาจจะเป็นสิ่งที่ศิลปินตั้งใจไว้ ในการค้นคว้า ผู้เขียนได้อ้างอิงจาก...

เรื่อง: สมหมาย ควายธนู กลางป่าห้วยขาแข้งเคยมีการค้นพบเนินหินรูปวงกลมใหญ่เล็กหลายขนาด ทั้งเรียกว่า ‘สังเวียนไก่’ หรือ ‘วงตีไก่’ เพราะเชื่อว่าในคราวที่มีศึกสงครามระหว่างอยุธยากับพม่า ทหารพม่าได้แวะพักเอาไก่มาชนกันในวงหินเรียกเสียงเชียร์เป็นที่สนุกสนานก่อนเดินทางกลับ อีกเรื่องเล่าก็ว่าเนินหินรูปวงกลมนั้นเป็นหลุมฝังศพของคนโบราณ ซึ่งเพียบพร้อมด้วยสมบัติติดตัวทั้งใบหอก ใบดาบ ข้าวของทำจากสำริด เครื่องถ้วย ไหชาม กระปุก ที่มีอายุร่วมสมัยจากแหล่งเตาในอยุธยา ล้านนา สุโขทัย ไปจนถึงจีนราชวงศ์หมิง โดยมีสภาพที่สมบูรณ์และแตกกระจัดกระจายเป็นหลายส่วน โดยมีให้เห็นในฐานะร่องรอยความตายของผู้คนที่มีการติดต่อสัมพันธ์ทางการเมือง เศรษฐกิจระหว่างชาติพันธุ์บนที่สูงกับรัฐที่ราบในช่วงเวลาหนึ่ง ที่มักไม่ค่อยถูกบันทึกในหน้าประวัติศาสตร์มากนัก ขณะเดียวกันห้วยขาแข้งซึ่งเป็นมรดกโลกทางธรรมชาติ...

เรื่อง: ปวีณา หมู่อุบล ท่ามกลางกระแสความนิยมต่อซีรีส์วาย (Boy Love หรือ BL) ที่เฟื่องฟูและขยายตัวอย่างก้าวกระโดด มีฐานแฟนคลับทั้งในประเทศและต่างประเทศ ซีรีส์ Girl’s Love (GL) เองก็กำลังเจริญเติบโตและขยายตัวออกเช่นกัน  และท่ามกลางการขยายตัวของวงการซีรีส์ BL และ GL เนื้อหาของซีรีส์ก็หลากหลายมากยิ่งขึ้นไปด้วย ที่น่าสนใจคือย้อนกลับไปเมื่อปี พ.ศ. 2566 ซีรีส์วายเรื่องหนึ่งชื่อ ‘หอมกลิ่นความรัก’ ออกอากาศ...

เรื่อง : ปวีณา หมู่อุบล ‘ยวนพ่าย’ เป็นชื่อของวรรณกรรมสมัยอยุธยาตอนต้นเรื่องหนึ่ง ที่หลายๆ คนอาจรู้จักกันในนาม ‘ลิลิตยวนพ่าย’ โดยที่อาจจะรู้จักไปพร้อมๆ กับวรรณกรรมอีกเรื่องคือ ‘ลิลิตตะเลง (มอญ) พ่าย’ นั่นเพราะครั้งหนึ่งยวนพ่ายเคยถูกเรียกว่าลิลิต กระทั่งในปี พ.ศ. 2544 คณะกรรมการจัดทำพจนานุกรมศัพท์วรรณคดีไทย แห่งราชบัณฑิตยสถาน โดยมีศาสตรจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร เป็นประธาน ได้ประกาศว่า...

เรื่อง: สมหมาย ควายธนู ในมุมมองของนักสะสม นักศึกษาค้นคว้าเรื่องของเก่าๆ ทั้งไทยและนานาชาติ ‘เครื่องสังคโลก’ และเครื่องถ้วยในภาคเหนือของประเทศไทย ดูเหมือนจะเป็นที่รู้จักอยู่ถ้วนทั่วทุกหัวระแหง ในฐานะเครื่องปั้นดินเผาที่มีลักษณะอันโดดเด่น ด้วยเหตุผลว่าเป็นของมีค่า สะท้อนฐานะและความเฉพาะตัวของผู้ครอบครอง แถมยังบอกเล่าเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ แผ่ขยายอยู่ตามตู้จัดแสดงไม่ว่าจะเป็นพิพิธภัณฑ์ของทางราชการ ห้างร้านเอกชน ท้องถิ่น วัด ฯลฯ รวมไปถึงมีศิลปิน นักออกแบบนำเอาแรงบันดาลใจไปใช้ดีไซน์สิ่งใหม่ๆ อยู่เหมือนกัน หากลองพลิกมุมดูหน่อย เจ้าเครื่องเคลือบเซลาดอน หรือแม้แต่เศษชิ้นส่วนเล็กๆ ที่เชื่อว่าจะสามารถบอกความเก่าแก่ในสถานที่ใดสถานที่หนึ่งได้นั้น อาจจะเป็นผลผลิตของความคิดทางสังคมของชนชั้นนำในช่วงเวลาหนึ่ง...