ประวัติศาสตร์

ละลานล้านนา: ย้อนรอยงานฤดูหนาวและสุนทรียภาพแห่งความรื่นเริงยามค่ำคืนในหน้าหนาวของชาวเชียงใหม่

เรื่อง: ปวีณา หมู่อุบล เพียงวูบหนึ่งของลมหนาวช่วงเดือนธันวา งานกิจกรรมหรืออีเว้นท์ต่างๆ ก็บานสะพรั่งไปทั่วเชียงใหม่ ชนิดที่ไม่ว่าจะหันไปทางใดก็สามารถพบเจองานกิจกรรมรื่นเริง ทั้งในตอนกลางวันและยามค่ำคืน โดยแต่ละงานก็จะมีรูปแบบและเนื้อหาแตกต่างกันออกไป แต่งานที่ดูเหมือนจะเป็นที่นิยมมากทั้งในหมู่ชาวเชียงใหม่และผู้มาเยือนก็จะคงเป็นงานคราฟท์ ‘งานคราฟท์’ ในที่นี้หมายถึงงานแสดงผลงาน (สินค้า) ศิลปะที่ได้ผ่านการออกแบบมาอย่างพิถีพิถัน โดยมักมีแรงบันดาลใจหรือเรื่องราวเป็นฉากหลังการออกแบบ ซึ่งงานคราฟท์นี้อาจจะมีรูปแบบเป็นเสื้อผ้า เฟอร์นิเจอร์ ไอเทมกระจุกกระจิกต่างๆ ตลอดไปจนถึงอาหาร กาแฟ หรือเครื่องดื่มบางประเภท เช่น เบียร์ และโคล่า ปัจจุบันงานคราฟท์ในหน้าหนาวกลายเป็นภาพจำอย่างหนึ่งของเมืองเชียงใหม่ และอาจถึงขั้นกลายเป็น a...

ละลานล้านนา: โคโลเนียลสไตล์ มรดกทางสถาปัตยกรรมของไม้สักล้านนา ฝรั่งค้าไม้ และมิชชันนารี

เรื่อง: ปวีณา หมู่อุบล หากพูดถึงงานสถาปัตยกรรมในล้านนา  หลายคนคงจะนึกถึงเรือนกาแล ไม่ก็หอคำหลวงที่ตั้งตระหง่านอยู่ใจกลางอุทยานหลวงราชพฤกษ์ จ.เชียงใหม่ บางคนอาจจะนึกถึงหลองข้าว ไม่ก็ต๊อมอาบน้ำ จากคำเล่าขานของป้ออุ๊ยแม่อุ๊ย เป็นต้น แต่นอกจากสิ่งก่อสร้างเหล่านั้นแล้ว ในล้านนายังมีสิ่งก่อสร้างอีกจำนวนหนึ่งที่น่าสนใจ นั่นคือ สิ่งก่อสร้างที่มีลักษณะทางสถาปัตยกรรมในแบบ ‘โคโลเนียลสไตล์’ สถาปัตยกรรมโคโลเนียลสไตล์ (Colonial Style) หรือสถาปัตยกรรมอาณานิคม คือสิ่งก่อสร้างที่ถูกออกแบบโดยการนำรูปแบบสถาปัตยกรรมจากประเทศแม่ หรือประเทศเจ้าอาณานิคม เช่น อังกฤษ ฝรั่งเศส ไปก่อสร้างในดินแดนอาณานิคมต่าง...

จาก ‘โรงลิเก/ยี่เกไทยใต้ในลุ่มน้ำเจ้าพระยา’ สู่ ‘ผามอี่เก’ ล้านนาในลุ่มแม่ระมิงค์ 

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง ศิลปะการแสดงที่ดำรงอยู่และเป็นภาพจำสำคัญซึ่งอยู่คู่สังคมไทยอย่าง ‘ลิเก’ เป็นมหรสพที่ได้รับความนิยมอย่างกว้างขวาง ลิเกเป็นศิลปะการแสดงที่สามารถนำเสนอเรื่องราวได้หลายรูปแบบ รูปร่างหน้าตาของผู้แสดงที่มีทั้งพระเอก นางเอก นางร้าย ตัวโกง (ตัวโจ๊ก)  ตลอดจนลีลาการร่ายรำและนาฏกรรมดนตรีที่สร้างความคุ้นชินแก่ผู้คน ศิลปะการแสดงในแขนงนี้ยังสามารถเปลี่ยนรูปกลายร่างเพื่อขยับสู่การสร้างภาพลักษณ์ด้านเสื้อผ้าและการแต่งกายให้กับศิลปะการแสดงแขนงใกล้เคียง อย่างเช่น ศิลปะการแสดงหมอลำ มีการนำเอาชุดของลิเกภาคกลางไปใส่เป็น ‘ชุดเพชร’  ในการร้องเล่นเต้นโชว์ โดยเฉพาะช่วงลำเรื่องต่อกลอน หรือช่วงการร้องหมอลำเต้ย เป็นต้น ต้นกำเนิดของศิลปะการแสดงแขนงนี้ว่ากันว่ามีที่มาจาก ‘พิธีสวดทางศาสนา’ และ...

วันที่หายไปในปฏิทิน 19 พฤศจิกายน 2517 ครบรอบ 50 ปี สหพันธ์ชาวนาชาวไร่แห่งประเทศไทย

เรื่อง: กองบรรณาธิการ 19 พฤศจิกายน 2517 ครบรอบ 50 ปีที่กลุ่มชาวนาได้ก่อตั้ง “สหพันธ์ชาวนาชาวไร่แห่งประเทศไทย (สชท.)” ขึ้น พร้อมคำขวัญ “ที่ดินต้องเป็นของผู้ถือคันไถ” เพื่อต่อสู้เพื่อสิทธิของชาวนาไทย รวมถึงการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยและความเป็นธรรม ร่วมกับนิสิตนักศึกษา ปัญญาชน และกรรมกร หรือที่เรียกกันว่า “ขบวนการสามประสาน” ย้อนกลับไปในวันที่ 14 ตุลาคม 2516 การต่อสู้ของกลุ่มนักศึกษาที่ดุเดือดและชัยชนะของประชาชนในครั้งนั้น ส่งผลกระทบให้กับชนชั้นชาวนา...