ประวัติศาสตร์

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง ความนำ “น้ำไหลจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำ”  ข้อความนี้สะท้อนกฎธรรมชาติว่าด้วยการไหลของน้ำที่เป็นไปตามแรงโน้มถ่วงของโลก ขณะเดียวกัน การไหลของน้ำตามแหล่งธรรมชาติอย่างลำธาร คลองหรือแม่น้ำก็เป็นอีกรูปแบบ ทิศทางและลักษณะของการไหลไปยังพื้นที่ต่าง ๆ อย่างมีความแตกต่างกัน  เงื่อนไขที่มีส่วนในการกำหนดการไหลของน้ำจึงขึ้นอยู่กับปัจจัยด้านภูมิประเทศของพื้นที่หรือถิ่นที่ต่าง ๆ อย่างเช่น สันปันน้ำ ความลาดเอียงของพื้นที่ ลักษณะหรือชนิดของดินในพื้นที่หรืออาณาบริเวณซึ่งได้รับอิทธิพลจากลักษณะการไหลของสายน้ำในแต่ละแห่งเรียกว่า “ลุ่มน้ำ” โดยชื่อของลุ่มน้ำต่าง ๆ จึงมักถูกกำหนดขึ้นตามแม่น้ำสายหลักในพื้นที่หรืออาณาบริเวณนั้น ๆ  ทั้งนี้ ทิศทางการไหลยังมีผลต่อการกำหนดความสัมพันธ์ทางสังคมของผู้คนหลากหลายรูปแบบทั้งด้านการตั้งถิ่นฐานอย่างที่อยู่อาศัย การดำรงชีพด้วยวิถีเกษตรกรรมการเพาะปลูก ตลอดจนการใช้สายน้ำเป็นเส้นทางสำหรับการคมนาคมเพื่อการติดต่อผู้คนในชุมชนอื่น ๆ...

เรื่อง: ปวีณา หมู่อุบล ไม่นานมานี้ผู้เขียนได้อ่านบทความ 2 - 3 ชิ้นที่เป็นการถกเถียงกันในเรื่องเกี่ยวกับอาหารล้านนา ทำนองว่าอาหารล้านนา “แมส” หรือไม่ และพบว่ามีประเด็นหนึ่งที่สนใจคือ มีผู้กล่าวว่าหากคิดกันเล่นๆ ก็สามารถรวมเอาหมาล่าเข้าเป็นอาหารล้านนาได้ เพราะก่อนที่หมาล่าจะได้รับความนิยมแพร่หลายอย่างทุกวันนี้ ก็คนเหนือเรานี่แหละที่เป็นผู้ริเริ่มการบริโภคหมาล่า โดยเฉพาะในเชียงใหม่และเชียงรายที่เริ่มกินหมาล่ามาตั้งแต่เมื่อราวปี พ.ศ. 2558 ด้วยประทับใจในรสชาติและความนิยมในการบริโภคหมาล่า ผู้เขียนจึงไปสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับที่มาที่ไปของหมาล่าและพบว่าอันที่จริงแล้วหมาล่าไม่ใช่ชื่ออาหาร แต่คือชื่อเรียกอาการเผ็ดร้อนและอาการชาตรงปลายลิ้นที่ได้จากการกินเครื่องเทศชื่อ ฮวาเจียว (花椒, huā jiāo)...

เรื่อง: ธเนศวร์  เจริญเมือง จรัล มโนเพ็ชร ศิลปินผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดในล้านนาในรอบเกือบ 1 ศตวรรษที่ผ่านมา จากไปเมื่อวันที่ 3 กันยายน พ.ศ. 2544  หรือ 23 ปีที่แล้วจากปีนี้ พ.ศ. 2567 กว่า 2 ทศวรรษเศษที่ผ่านมาผู้คนในล้านนาโดยเฉพาะในจังหวัด เชียงใหม่-ลำพูน-เชียงราย จัดงานรำลึกถึงเขาทุก ๆ ปี...

เรื่อง: สมหมาย ควายธนู สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ มีโอกาสเดินทางมามณฑลพายัพ ใน พ.ศ. 2464 ได้อธิบายเรื่องราวการเดินทางในช่วงขากลับกรุงเทพฯ ว่าล่องเรือตามลำน้ำปิงจากเชียงใหม่ ผ่านลำพูน ตาก กำแพงเพชร ไปจนถึงปากน้ำโพ ตีพิมพ์เป็นหนังสือ อธิบายระยะทางล่องลำน้ำพิง ตั้งแต่เมืองเชียงใหม่ถึงปากน้ำโพธิ์ รวมระยะเวลาการเดินทางเป็นเวลาเกือบ 1 เดือน ตั้งแต่วันที่ 11 กุมภาพันธ์ -...

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง  ความนำ ภาพยนตร์ไทยแนวสยองขวัญเหนือธรรมชาติที่สร้างความหลอนจนเป็นกระแสมาอย่างต่อเนื่องในช่วงระหว่างปี 2566 ถึงปี 2567 แฟนภาพยนตร์ไทยต่างให้การตอบรับคงหนีไม่พ้นเรื่อง “ธี่หยด” ภาพยนตร์ชวนขนหัวลุกที่สร้างจากเรื่องเล่าเมื่อ 50 กว่าปีก่อนในปี 2515 ที่เล่าถึงเรื่องราวเด็กสาวในหมู่บ้านห่างไกลในอำเภอด่านมะขามเตี้ย จังหวัดกาญจนบุรี เสียชีวิตอย่างเป็นปริศนาการดำเนินเรื่องอย่างสยองขวัญที่ว่ามานี้ได้ส่งผลให้คนในครอบครัวของเธอนั้นจำต้องเผชิญกับสิ่งที่มีความลี้ลับและน่าหวาดหวั่นจนยากที่จะอธิบายได้ ภาพยนตร์เรื่องนี้ถูกเล่าผ่านตัวละครที่นำโดย ‘แย้ม’ ผู้เป็นน้องสาวคนกลางในครอบครัวที่มีพี่น้อง 6 คน ซึ่งมีอาการป่วยหนักโดยไม่ทราบสาเหตุที่อาศัยการดำเนินเรื่องผ่านการสร้างความน่ากลัวที่ไม่มีวิธีรับมือความสยองที่คืบคลานเข้ามาสู่ครอบครัวนี้อย่างไม่มีเหตุผล ยักษ์ผู้เป็นพี่ชายคนโตจึงต้องทำทุกวิถีทางเพื่อให้แย้มหายจากอาการประหลาดและทำให้ครอบครัวมีชีวิตรอดไปจากเสียงเรียกสยองอันเป็นปริศนาในยามค่ำคืนมีนัยว่า “ธี่….หยด….” ไม่เพียงเท่านั้นเรื่องเล่าผีสุดสะพรึงเมื่อ 50...