ปรัชญา ไชยแก้ว

แววเสียงดนตรีบรรเลงคลอเคล้า ขับขานบทเพลงไทใหญ่ ฉันก้าวฝีเท้าทั้งสองข้างเข้าคอนเสิร์ต “ไทใหญ่เฟส” งานแสดงดนตรีของศิลปินของชาวไต จัดขึ้นเพื่อชาวไต แม้เนื้อร้องที่เป็นภาษาไทยใหญ่ แต่ภาพตรงหน้ากลับคุ้นเคยเหมือนงานดนตรีทั่วไปไม่ได้พิเศษไปกว่ากัน “ใช่” ไม่ว่าการซื้อบัตรเข้างาน การตรวจอายุตามบัตรประชาชน การติดสายรัดข้อมือ อาหาร เครื่องดื่ม และการออกบูธของผู้สนับสนุน เหมือนเช่นเดียวกับงานเฟสติวัลที่จัดขึ้นส่วนใหญ่นั่นแหละ การแต่งตัวของคนไทใหญ่ ก็เป็นตามแฟชั่นนิยม แน่นอน ที่ใดมีเสียงดนตรี ที่นั่นย่อมมีความสนุกสนาน ความผูกพันธ์ฉันท์มิตรนั้นยาวนานมากกว่าความเป็นรัฐชาติจะมาขวางกั้นความสัมพันธ์ ด้วยวัฒนธรรมที่คล้ายกัน ทั้งภาษา อาหารการกิน...

‘แม่น้ำโขง’ สายน้ำสำคัญที่พาดผ่านหลายประเทศในทวีปเอเชีย มีต้นกำเนิดจากธารน้ำแข็งและหิมะบริเวณที่ราบสูงธิเบตบนเทือกเขาหิมาลัย ผ่าน จีน เมียนมา ลาว ไทย กัมพูชา และเวียดนาม ก่อนไหลลงสู่ทะเลจีนใต้ ทอดยาวกว่า 4,909 กิโลเมตร และมีความอุดมสมบูรณ์และความหลากหลายทางชีวภาพสูงมากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก  เป็นสายธารแห่งชีวิตที่คอยหล่อเลี้ยงผู้คนในลุ่มน้ำเส้นนี้มาหลายชั่วอายุคน ผู้คนสองฝากฝั่งต่างไปมาหาสู่ดุจญาติมิตร วัฒนธรรมความเชื่อทั้งสองฟากนั้นกลมเกลียวเหมือนมีแม่น้ำที่คอยเชื่อมโยงลูกจากสองฟากฝั่งเข้าหากัน กระนั้นเองตลอดระยะเวลากว่า 3 ทศวรรษ แม่น้ำแห่งชีวิตสายนี้กลับถูกมนุษย์ผู้เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติย่ำยี ผ่านการเข้าไปลงทุนหากำไรผลประโยชน์ในแม่น้ำโขง ไม่ว่าจะเป็นการสร้างเขื่อนไฟฟ้ากั้นการไหลของสายธาร ส่งผลให้การไหลของน้ำดำเนินไปอย่างไม่เป็นธรรมชาติ...

ย้อนกลับไปเมื่อ 40 ปีก่อน คงไม่มีใครไม่มีรู้จักวง ‘นกแล’ วงดนตรีรุ่นจิ๋วที่ขับร้องบทเพลงในคอนเซ็ปต์ “ดนตรีปฐมวัยคือความบริสุทธิ์” พร้อมกับเสียงร้องอันสดใสในสำเนียงคำเมืองของเด็ก ๆ ดนตรีจังหวะโจ๊ะ ๆ บวกกับการแต่งกายในชุดชาติพันธุ์ม้ง และลีลาการแสดงที่ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ต้องร้องต้องเต้นตาม ทำให้วงนกแลดังกระฉ่อนทั่วฟ้าเมืองไทย วงนกแล ก่อตั้งในปี 2523 โดย อาจารย์สมเกียรติ สุยะราช อดีตอาจารย์วิชาพละศึกษา ในโรงเรียนพุทธิโสภณ จังหวัดเชียงใหม่ สมเกียรติมีความสนใจด้านดนตรีเป็นทุนเดิม จึงริเริ่มก่อตั้งวงดุริยางค์...

“ในเมื่อบ้านเมืองเราไม่มีความยุติธรรม เรารู้เราเห็น แต่เราอย่าหลับหูหลับตา อะไรที่สามารถช่วยกันได้ก็ออกมาช่วยกัน ออกมาส่งเสียง ถึงจะเป็นเสียงเล็ก ๆ ก็ดีกว่าเราไม่ทำอะไรเลย ถามว่าจะดีขึ้นไหมบ้านเมือง ก็อาจจะไม่ดีขึ้นหรอก แต่เราก็ต้องทำ ถึงจะเป็นกลุ่มเล็กเสียงน้อย เราก็ต้องทำ เพื่อไม่ให้คนมาหลงลืมว่า อานนท์และคนอื่นเขาโดนขังอยู่” เสียงของ นก-นภัสสร บุญรีย์ หนึ่งในประชาชนที่มาให้กำลังใจ ‘อานนท์ นำภา’ ทนายความและนักเคลื่อนไหวเพื่อสิทธิมนุษยชน เมื่อวันที่ 9 มกราคม...

เรื่อง: ปรัชญา ไชยแก้ว ภาพ: กัญญ์วรา หมื่นแก้ว กลิ่นหอมฉุน เผ็ดซาบซ่า และชาลิ้น หรืออาการ ‘เด้าลิ้น’ สัมผัสรับรสที่หาได้ใน ‘มะแขว่น’ พืชที่อยู่คู่ครัวคนเหนือ ใช้ในการประกอบอาหาร อาทิ ลาบ หลู้ ส้า ยำจิ้นไก่ แกงผักกาด ไก่ทอดมะแขว่น สามารถรับประทานได้สด ๆ จิ้มกับน้ำพริก หรือนำมาดองน้ำปลารับประทานแกล้มกับลาบ...