ประวัติศาสตร์

25 กันยายน 2473 เป็นวันเกิดของ จิตร ภูมิศักดิ์ ปัญญาชนนักปฏิวัติ นักประวัติศาสตร์และนิรุกติศาสตร์ คนสำคัญของไทย ผู้มีอิทธิพลทางความต่อนักเคลื่อนไหวทางสังคมตั้งแต่อดีตมาจนปัจจุบัน รวมไปถึงเป็นผู้วางรากฐานทางความคิดที่ส่งต่อมาจนถึงปัจจุบัน แม้ในช่วงชีวิตของจิตร จะใช้เวลาในการผลิตผลงานวิชาการที่มีเนื้อหาเกี่ยวพันกับการตั้งคำถามและท้าทายอำนาจของศักดินาไทย รวมไปถึงเนื้อหาที่ครอบคลุมในอาณาบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา และประเทศเพื่อนบ้านในบริเวณตะวันออกเฉียงเหนือของไทย ไม่ว่าจะเป็น กัมพูชา (เขมร) และ ลาว ซะเป็นส่วนมาก แต่กระนั้นเอง จิตร ก็เคยกล่าวถึง ‘ล้านนา’...

เรื่อง: กมลชนก เรือนคำ จังหวัดพะเยา โดยเฉพาะอำเภอเชียงคำและอำเภอภูซาง มีคนไทยเชื้อสายไทลื้ออาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก  ซึ่งกลุ่มชนเหล่านี้มีวิถีชีวิต ประเพณี และวัฒนธรรม เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นมาช้านาน 'งานสืบสานตำนานไทลื้อ' ได้รับการยกย่องว่าเป็นอัตลักษณ์ด้านประเพณีที่สำคัญของจังหวัดพะเยา ถูกจัดขึ้นเป็นครั้งแรกปี 2538 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความผูกพันระหว่างเยาวชนรุ่นหลังกับบรรพชนไทลื้อ รวมทั้งฟื้นฟู สืบสาน และอนุรักษ์วัฒนธรรมไทลื้อ และเป็นการประชาสัมพันธ์วัฒนธรรมไทลื้อให้คนทั่วไปได้รู้จักกันมากขึ้น สำหรับในปี 2566 งานสืบสานตำนานไทลื้อ ได้จัดเป็นครั้งที่ 20 ซึ่งจังหวัดพะเยาโดยสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพะเยา ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจัดขึ้น ระหว่างวันที่...

เรื่อง: พริษฐ์ ชิวารักษ์ หากปัจจุบันนี้ สื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) มีทรงอิทธิพลต่อความคิดความอ่านของสังคมอย่างไร สื่อสิ่งพิมพ์โดยเฉพาะหนังสือพิมพ์ก็เคยทรงอิทธิพลต่อความคิดความอ่านของสังคมอย่างนั้นในโลกอดีตก่อนการผงาดขึ้นของอินเตอร์เน็ตและการเผยแพร่ภาพและเสียง ในโลกยุคนั้น หนังสือพิมพ์มิได้เป็นเพียงสื่อกลางในการรายงานข่าวสารที่เกิดขึ้นรายวันเท่านั้น แต่ยังเป็นช่องทางนำเสนอแนวคิดหรือข้อคิดเห็นต่อประเด็นต่าง ๆ ในสังคม อีกทั้งการเลือกประเด็นข่าวมานำเสนอของนักหนังสือพิมพ์ก็ยังมีส่วนชี้นำความสนใจของคนหมู่มากไปทางใดทางหนึ่งได้ด้วย จึงปรากฏในประวัติศาสตร์โลกหลายครั้งว่าในการเปลี่ยนแปลงอันเนื่องมาจากการเคลื่อนไหวหรือการปฏิวัติของมวลชนนั้นมักมีนักเขียนและนักหนังสือพิมพ์เข้ามามีส่วนร่วมด้วยอยู่เสมอในฐานะผู้สื่อสารความคิดแก่มวลชน นอกจากนี้ ในขบวนการเคลื่อนไหวเรียกร้องเชิงท้องถิ่นนิยมที่เรียกร้องการรักษาอัตลักษณ์รวมถึงสิทธิประโยชน์ต่าง ๆ ให้แก่คนในท้องถิ่นหนึ่งที่อาจห่างไกลหรือมีชาติพันธุ์ ภาษา และวัฒนธรรมที่แตกต่างจากเมืองหลวงซึ่งเป็นศูนย์กลางอำนาจนั้น ก็มักต้องมีหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นหรือสื่อสิ่งพิมพ์ท้องถิ่นอื่น ๆ เป็นองค์ประกอบด้วยเช่นกัน ในกรณีของล้านนา...

เมื่อวันที่ 10 กันยายนที่ผ่านมา ถือเป็นวาระครบรอบ 29 ปีการจากไปของ ตาไหล กันทะจันทร์ หรือ ‘พ่อเเก้วตาไหล’ ศิลปินซอชั้นครูผู้เลื่องชื่อของจังหวัดลำพูน ผู้ใช้เสียงเพลงสรรสร้างเสียงสะท้อนของชาวบ้านผู้ทุกข์ยากจากการกระทำของภาครัฐ อีกทั้งยังเป็นผู้ขับกล่อมเพลงซอตำนานพื้นบ้านที่สำคัญต่างๆ อย่างซอตำนานช้างปูก่ำงาเขียว, ซอตำนานเมืองเก่าบ้านเวียงหนองล่อง, ซอตำนานพระธาตุห้าดวงเมืองลี้, ซอประวัติพระบาทหัวเสือเชิงดอยอินทนนท์ จอมทองเชียงใหม่ และซอตำนานเขื่อนยันฮี นายตาไหล กันทะจัน เกิด ณ บ้านศรีเตี้ย หมู่ที่...

3 กันยายน พ.ศ. 2566 คณะสังคมศาสตร์เชียงใหม่พร้อมด้วยสมาคมสืบสานล้านนาได้จัดงาน “72 ปี จรัล มโนเพ็ชร: ล้านนา ศิลปะ ประชาสังคม” ณ ‘ลานอ้ายจรัล’ สวนสาธารณะหนองบวกหาด เทศบาลนครเชียงใหม่ ซึ่งเป็นเวลา 22 ปีแล้วที่จรัล มโนเพ็ชรยอดศิลปินแห่งล้านนาจากไปอย่างไม่มีวันกลับ งานเริ่มขึ้นในเวลา 13.00 น. ด้วยการแสดงดนตรีโฟล์คคำเมืองจากคุณแมว MP3,...