ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2564 วันหนึ่งที่ชีวิตของผู้คนในเมียนมาต้องเปลี่ยนจากความฝันประธิปไตย สู่ความจริงเผด็จการทหาร ในขณะที่การอารยะขัดขืนและการต่อต้านกระจายอยู่ทั่วประเทศ ความรุนแรงโดยรัฐก็โต้กลับอย่างแสนสาหัส สื่อกระแสหลักภายในประเทศถูกควบคุมสิทธิเสรีภาพ แต่ภายใต้การปิดปาก ก็ยังคงมีสายตาที่พยายามบันทึกท่วงทำนองของความทรงจำอยู่
Myanmar Film Collective คือกลุ่มคนทำหนังรุ่นใหม่ ที่พยายามถ่ายทอดเรื่องราวของประชาชนเมียนมา ที่สำคัญคือการถ่ายทำครั้งนี้ต้องหลบซ่อนสายตาของรัฐ เพื่อความปลอดภัยคนทำหนังและผู้ที่ปรากฏตัวในหนังจะไม่เปิดเผยตัวตนเนื่องจากเหตุผลด้านความปลอดภัย ด้วยวิธีเลือนเส้นแบ่งระหว่างความจริงกับเรื่องแต่ง ผสานเรื่องเล่าจากมุมมองของบุคคลที่หนึ่ง เข้ากับฟุตเทจบันทึกความรุนแรงของเหตุการณ์จากการถ่ายทำของเหล่าสื่อพลเมืองผู้เต็มไปด้วยจิตวิญญาณขบถ จนเกิดเป็นหนังสารคดีความยาว 70 นาที ในชื่อ ‘Myanmar Diaries’
ตัวอย่างหนัง
‘บันทึกเมียนมา’ หรือ Myanmar Diaries ไม่ใช่หนังสารคดีแบบที่เราส่วนใหญ่คุ้นเคย เพราะมันเป็น ‘หนังลูกผสม’ ที่เบลอขอบเขตของการเป็นสารคดีกับเรื่องแต่ง บางส่วนของหนังเป็นภาพจากกล้องของชาวบ้านหรือนักข่าวพลเมืองที่ถ่ายทำเหตุการณ์คุกคามรุนแรงในสถานการณ์จริง บางส่วนเป็นการถ่ายทำขึ้นใหม่จากประสบการณ์ของคนใกล้ชิด บางส่วนเป็นภาพประกอบเสียงที่ถ่ายทอดความรู้สึกนึกคิดของคนเมียนมา ต่อบ้านเมืองยุคหลังการรัฐประหารเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2564
แต่ทั้งหมดนั้นประกอบกันเข้าเป็นหนังเรื่องนี้ ภายใต้จุดร่วมกันหนึ่งข้อนั่นคือ ต้องเป็นการเล่าเรื่องแบบ ‘บุคคลที่หนึ่ง’ เท่านั้น และทุกคนในหนังจะต้องไม่เปิดเผยตัวตนเพื่อความปลอดภัยของพวกเขาเอง เพราะ “ตอนนี้นักข่าวและคนทำหนังในพม่าตกอยู่ในอันตราย เราอาจถูกจับกุมได้แค่เพราะพกกล้องเดินตามถนน นับประสาอะไรกับการยกมันขึ้นถ่ายทำ”
นี่คือหลักการที่กลุ่มคนหนุ่มสาวผู้รวมตัวกันแบบนิรนามภายใต้ชื่อ MFC (The Myanmar Film Collection) ใช้ในการทำหนังเรื่องนี้ ซึ่งพวกเขาบอกว่า “เราส่งเสียงร้องเพื่อให้โลกหันมามองและไม่ละเลยเรา เราอยากให้หนังเป็นกระบอกเสียงให้แก่คนที่ไม่มีเสียง เป็นบทพิสูจน์ทางประวัติศาสตร์ที่จะคอยเตือนคนรุ่นเราและคนรุ่นหลังว่าสิ่งนี้จะต้องไม่เกิดขึ้นอีก เราต้องไม่ยอมให้เสรีภาพของประเทศถูกพรากไปอีกแล้ว
มันเป็นหน้าที่ทางจริยธรรมของเราที่จะต้องถ่ายทอดเรื่องราวสยองขวัญนี้ สิ่งที่เกิดขึ้นในเมียนมาไม่ได้เป็นเพียงภัยคุกคามต่อคนเมียนมาเท่านั้น แต่ยังขัดต่อหลักประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชนทั่วโลกอีกด้วย …ถ้าเรายอมให้เผด็จการคนไหนทำตามใจโดยไม่ต้องรับโทษ ก็เท่ากับเรากำลังปูทางให้สัตว์ประหลาดตัวต่อไปได้เดินตามมา”
ข่าวดีคือ Myanmar Diaries เข้าฉายที่โรงภาพยนต์ SF เมญ่าเชียงใหม่ด้วย เข้าฉายตั้งแต่วันที่ 20 เมษายนนี้เป็นต้นไป รอบเวลา 20:10 น.
อ้างอิง
http://myanmardiaries.com/
Documentary Club
