ประวัติศาสตร์

เรื่อง: สมหมาย ควายธนู สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ มีโอกาสเดินทางมามณฑลพายัพ ใน พ.ศ. 2464 ได้อธิบายเรื่องราวการเดินทางในช่วงขากลับกรุงเทพฯ ว่าล่องเรือตามลำน้ำปิงจากเชียงใหม่ ผ่านลำพูน ตาก กำแพงเพชร ไปจนถึงปากน้ำโพ ตีพิมพ์เป็นหนังสือ อธิบายระยะทางล่องลำน้ำพิง ตั้งแต่เมืองเชียงใหม่ถึงปากน้ำโพธิ์ รวมระยะเวลาการเดินทางเป็นเวลาเกือบ 1 เดือน ตั้งแต่วันที่ 11 กุมภาพันธ์ -...

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง  ความนำ ภาพยนตร์ไทยแนวสยองขวัญเหนือธรรมชาติที่สร้างความหลอนจนเป็นกระแสมาอย่างต่อเนื่องในช่วงระหว่างปี 2566 ถึงปี 2567 แฟนภาพยนตร์ไทยต่างให้การตอบรับคงหนีไม่พ้นเรื่อง “ธี่หยด” ภาพยนตร์ชวนขนหัวลุกที่สร้างจากเรื่องเล่าเมื่อ 50 กว่าปีก่อนในปี 2515 ที่เล่าถึงเรื่องราวเด็กสาวในหมู่บ้านห่างไกลในอำเภอด่านมะขามเตี้ย จังหวัดกาญจนบุรี เสียชีวิตอย่างเป็นปริศนาการดำเนินเรื่องอย่างสยองขวัญที่ว่ามานี้ได้ส่งผลให้คนในครอบครัวของเธอนั้นจำต้องเผชิญกับสิ่งที่มีความลี้ลับและน่าหวาดหวั่นจนยากที่จะอธิบายได้ ภาพยนตร์เรื่องนี้ถูกเล่าผ่านตัวละครที่นำโดย ‘แย้ม’ ผู้เป็นน้องสาวคนกลางในครอบครัวที่มีพี่น้อง 6 คน ซึ่งมีอาการป่วยหนักโดยไม่ทราบสาเหตุที่อาศัยการดำเนินเรื่องผ่านการสร้างความน่ากลัวที่ไม่มีวิธีรับมือความสยองที่คืบคลานเข้ามาสู่ครอบครัวนี้อย่างไม่มีเหตุผล ยักษ์ผู้เป็นพี่ชายคนโตจึงต้องทำทุกวิถีทางเพื่อให้แย้มหายจากอาการประหลาดและทำให้ครอบครัวมีชีวิตรอดไปจากเสียงเรียกสยองอันเป็นปริศนาในยามค่ำคืนมีนัยว่า “ธี่….หยด….” ไม่เพียงเท่านั้นเรื่องเล่าผีสุดสะพรึงเมื่อ 50...

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง “อันว่าผี มีอยู่ทุกเครือเขาและเส้นหญ้า จะหาแผ่นดินว่างผี สักฝ่ามือก็หามีไม่” คำกล่าวโบราณข้างต้นของบรรพชนชาวล้านนาที่ยกมาอ้างนี้ สะท้อนถึงความอุดมสมบูรณ์ของ “ผี” ที่มีอยู่ในผืนแผ่นดินถิ่นล้านนาแถบนี้อย่างมากมาย ผีในสังคมล้านนาหรือว่าสังคมทั่วไปจึงมีฐานะเป็นทั้งความเชื่อ วิถีศรัทธา ความน่ากลัว ตลอดสิ่งที่ควรค่าแก่การบูชาที่แทรกซึมอยู่ในทุกวิถีการดำรงชีวิตของคนล้านนาที่มี  ความเกี่ยวพันกับสิ่งที่เรียกว่า “ผี” ตั้งแต่เกิดไปจนตาย แม้มีการเผยแพร่ศาสนาหรือลัทธิต่าง ๆ มาสู่ดินแดนล้านนาจึงได้มีการผสมผสานกับรากฐานความเชื่อดั้งเดิมและสามารถรับศาสนาความเชื่อใหม่ที่เผยแพร่เข้ามาสู่สังคมแห่งนี้ ล้านนาจึงเป็นอาณาบริเวณในการหลอมรวมความเชื่อของศาสนาต่าง ๆ เข้าด้วยกันซึ่งส่งผลให้วิถีชีวิตของผู้คนในดินแดนแถบนี้มาอย่างยาวนาน “ผี” ถูกประกอบสร้างความหมายและความสัมพันธ์ที่เป็นไปในในลักษณะที่ประนีประนอมกับพุทธศาสนา...

เรียบเรียง: ณัฏฐวรรธน์ คล้ายสมมุติ ภาพจาก https://forums.chiangraifocus.com/?topic=1161.20#gsc.tab=0.  เนื้อหาจากการบรรยายพิเศษระดับปริญญาตรี คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร เรื่องสะท้อนย้อนคิด “ประเด็นปัญหา” ในการศึกษาประวัติศาสตร์ล้านนา ในหัวข้อ “ขบวนการทางศาสนาในล้านนา” บรรยายโดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. พิสิษฏ์ นาสี คณะศึกษาศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2567 ทำไมต้องสนใจศาสนา? พิสิษฏ์ นาสี ตั้งประเด็นว่าในการบรรยายในครั้งนี้ว่า “ศาสนาคืออะไร”...

เรียบเรียง: ณัฏฐวรรธน์ คล้ายสมมุติ เนื้อหาจากการบรรยายพิเศษระดับปริญญาตรี คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร เรื่องสะท้อนย้อนคิด “ประเด็นปัญหา” ในการศึกษาประวัติศาสตร์ล้านนา ในหัวข้อ “ลื้อข้ามแดน” บรรยายโดย รศ.ดร.วสันต์ ปัญญาแก้ว อาจารย์ประจำภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม 2567 ใครคือชาวลื้อ?  วสันต์ ตั้งประเด็นการบรรยายครั้งนี้ด้วยคำถามที่ว่า “ล้านนาคืออะไร” หากตอบในความหมายแคบ ล้านนาคือพื้นที่ที่อยู่ใน...