ยุคการเปลี่ยนผ่านการคมนาคมจากพลังเชื้อเพลิงฟอสซิลสู่พลังงานไฟฟ้า และการปรับตัวของเมืองเชียงใหม่

10 กันยายน 2565

กระเเสสงครามยูเครน-รัสเซีย ในปัจจุบันส่งผลอย่างมากต่อราคาพลังงานของโลกโดยเฉพาะอย่างยิ่งเชื้อเพลิงฟอสซิลในช่วงเดือนมิถุนายน – สิงหาคม 2565 ที่ผ่านมา คนไทยโดยเฉพาะประชาชนในแถบพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทยจะประสบปัญหาราคาเชื้อเพลิงฟอสซิลสูงกว่าภูมิภาคอื่น ทำให้ผู้ประกอบการทุกภาคธุรกิจได้รับผลกระทบ สังเกตเห็นได้ชัดจากการคืนเช่ารถของผู้ประกอบการรถสี่ล้อแดง

เมื่อวันที่ 24 สิงหาคมที่ผ่านมา วารสาร Nature ได้เผยแพร่งานวิจัยของนักวิจัยจากสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ ประเทศสหรัฐอเมริกา ที่ได้พบแบตเตอรี่เก็บประจุชนิดใหม่ที่เรียกว่า ‘Aluminium–Chalcogen’ ซึ่งแบตเตอรี่ดังกล่าว มีน้ำหนักเบา ราคาถูก เก็บประจุได้รวดเร็ว และมีต้นทุนต่ำเมื่อเทียบกับแบตเตอรี่ลิเทียมไอออน

เนื่องจากมีการใช้โลหะลิเทียมซึ่งเป็นองค์ประกอบหลักในการผลิตลิเทียมไอออนแบตเตอรี่มีราคาสูงขึ้น ประกอบกับความตรึงเครียดระหว่างจีนและสหรัฐอเมริกาในประเด็นอำนาจอธิปไตยของไต้หวัน ทำให้จีน ประเทศที่มีทรัพยากรโลหะลิเทียมส่งออกมากเป็นอันดับที่สามของโลกระงับการส่งออกโลหะลิเทียม ส่งผลให้เกิดวิกฤติราคาโลหะลิเทียมสูงมากขึ้นทั่วโลก จึงเป็นเหตุให้นักวิจัยทั่วโลกพยายามหาแร่ธาตุชนิดอื่นมาทดแทนโลหะลิเทียม จนเกิดเป็นอะลูมิเนียมไอออนแบตเตอรี่ขึ้นดังงานวิจัยที่ยกมาข้างต้น

ในจังหวัดเชียงใหม่เองก็มีหน่วยงานที่ทำวิจัยด้านลิเทียมไอออนแบตเตอรี่เช่น ภาควิชาเคมี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และ ภาควิชาเคมีมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ที่ทำการวิจัยอยู่และมีงานวิจัยเผยแพร่ออกมาอย่างต่อเนื่อง หากนำองค์ความรู้ของทั้งสองมหาวิทยาลัยมาทำการศึกษาอย่างจริงจังจะมีส่วนช่วยพัฒนาเมืองเชียงใหม่และจูงใจหน่วยงานบริหารระดับส่วนภูมิภาคให้หันมาสนใจเทคโนโลยีการจัดเก็บพลังงานมากขึ้น

เมื่อศึกษานโยบายในการพัฒนาเมืองในกลุ่มประเทศที่พัฒนาแล้วหลายประเทศ จะเห็นได้ว่าภาครัฐมีการสนับสนุนให้ใช้ยานพาหนะที่ใช้พลังงานไฟฟ้า ผ่านตัวเก็บประจุหรือแบตเตอรี่ที่สามารถชาร์จประจุซ้ำได้ โดยลดภาษีนำเข้า และภาษีการปลดปล่อยแก๊สเรือนกระจก รวมถึงเพิ่มสถานีบริการในการชาร์จประจุให้มีมากขึ้นในพื้นที่ต่างๆ เพื่ออำนวยความสะดวกและเพิ่มแรงจูงใจ ให้ประชาชนหันมาใช้ยานพาหนะไฟฟ้ามากยิ่งขึ้น ในส่วนของภูมิภาคเอเชีย เช่น สิงคโปร์ ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ และ ไต้หวัน ก็มีการสร้างสถานีบริการชาร์จประจุตามพื้นที่สาธารณะเพิ่มมากขึ้น จากการที่มีผู้ใช้ยานพาหนะไฟฟ้ามากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในไต้หวัน ที่รถจักรยานยนต์ไฟฟ้ามียอดขายในปี 2022 เพิ่มขึ้นถึง 132 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากผลกระทบของราคาน้ำมันโลกที่เพิ่มสูงมากขึ้นเเละราคาต่อระยะทางที่ถูกมากกว่าเชื้อเพลิงฟอสซิลในระยะทางที่เท่ากัน

หากมองย้อนกลับมายังประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในจังหวัดเชียงใหม่ ที่มีภาคธุรกิจการท่องเที่ยวที่จำเป็นต้องมียานพาหนะส่วนตัว เนื่องจากบริการสาธารณะไม่ครอบคลุมทั่วถึง พบว่ายานพาหนะส่วนใหญ่ยังคงเป็นพาหนะที่ใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลเป็นหลัก ซึ่งมีผลกระทบทางสุขภาพและสิ่งแวดล้อมตามมาอย่างเห็นได้ชัด เช่นปัญหาฝุ่น pm 2.5 และแก๊สเรือนกระจก ซึ่งเป็นปัญหาเชิงโครงสร้างทางคมนาคมทั้งส่วนกลางและส่วนภูมิภาค สอดรับและสอดคล้องกันในเชิงของปัญหา ในขณะที่หลายประเทศในเอเชียเข้าสู่สังคมการคมนาคมด้วยพลังงานไฟฟ้า และหลายประเทศได้ค้นพบเทคโนโลยีใหม่ของแบตเตอรี่ หากจังหวัดเชียงใหม่ทั้งส่วนการบริหารและภาคประชาชนยังไม่ตื่นตัวและมองเห็นความสำคัญของเทคโนโลยีดังกล่าว ภายภาคหน้าอาจจะต้องนำเข้าเทคโนโลยีที่มีราคาสูงและได้ใช้เทคโนโลยีที่ล่าช้ากว่าประเทศอื่น เรื่องนี้จึงเป็นอีกเรื่องที่ภาครัฐไม่ควรมองข้าม ทั้งทางรัฐบาลส่วนกลางและการปกครองส่วนจังหวัด รวมไปถึงภาคประชาชน ก็ควรหันมาสนใจเทคโนโลยีที่จะเป็นตัวช่วยให้เมืองท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของเชียงใหม่ และอีกหลายๆจังหวัดในภาคเหนือ เพื่อไม่ให้ประสบปัญหาทางด้านพลังงานที่จะกระทบทุกภาคส่วนในอนาคตโดยเฉพาะอย่างยิ่งภาคการท่องเที่ยว

บทความโดย จตุรณ คำชมภู ปัจจุบันเป็นนักศึกษาปริญญาเอกสาขาวิชาเคมี ณ มหาวิทยาลัยแห่งชาติซุนยัสเซ็น ประเทศไต้หวัน มีความสนใจเกี่ยวกับการส่งบทความสั้น เชิงวิชาการด้านพลังงานดังนี้

ภาพ: ห้องปฎิบัติการวิจัยทางด้านแบตเตอรี่ มหาวิทยาลัยแห่งชาติซุนยัสเซ็น ประเทศไต้หวัน

Lanner เปิดพื้นที่สำหรับงานสื่อสารทุกรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นบทความ งานวิชาการ ความเรียง เรื่องสั้น บทกวี สารคดี photo essay ที่บอกเล่าเรื่องราวทางสังคมต่างๆ ในพื้นที่ภาคเหนือและเรื่องราวที่เกี่ยวข้อง โดยสามารถส่งมาได้ที่ lanner.editor@gmail.com ร่วมสร้างพื้นที่สื่อสาร สังคมประชาธิปไตย ชีวิตใหม่ที่ดีกว่าไปด้วยกัน

อ้างอิง

(1) https://www.thairath.co.th/news/local/north/2420031

(2) https://www.nature.com/articles/s41586-022-04983-9

(3) https://www.visualcapitalist.com/charted-lithium… (https://www.visualcapitalist.com/charted-lithium…/)/

(4) https://taiwanenglishnews.com/taiwans-electric-motorcycle… (https://taiwanenglishnews.com/taiwans-electric…/)/

ทีมข่าวที่ประกอบไปด้วยผู้คนหลากหลาย บ้างก็มาจากทะเล บ้างก็มาจากภูเขา แต่สุดท้ายก็ลงเอยที่ภาคเหนืออยู่ที่ Lanner นี่แหละ...

ข่าวที่เกี่ยวข้อง