แต่ละสโมสรฟุตบอลภาคเหนือเจ็บน้อยเจ็บมากกันเท่าไหร่แล้วบ้าง

เรื่อง : วิชชากร นวลฝั้น

หลังจากกระแสยุติการดำเนินงานและไม่ส่งทีมเข้าร่วมการแข่งขันในฤดูกาลต่อไปของสโมสรฟุตบอลเชียงใหม่ เอฟซี รวมถึงปัญหาการเงินที่ทางสโมสรค้างค่าเหนื่อยนักเตะและเช็คเด้งผู้ผลิตเสื้อครบรอบ 25 ปีของทีม มรสุมปัญหาเหล่านี้ทำเอาแฟนบอลต่างมองว่าหรือนี่อาจเป็นจุดสิ้นสุดของทีม? แต่แล้ว เมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม 2567 Think curve ได้รายงานสถานการณ์ล่าสุดของทีมจากการให้สัมภาษณ์ของ มนตรี หาญใจ อดีตผู้จัดการเชียงใหม่ เอฟซี โดยมนตรียืนยันว่า เชียงใหม่ เอฟซี จะยังมีทีมลงแข่งขันต่อไป พร้อมเตรียมเปิดตัวกลุ่มทุนใหม่ที่จะบริหารทีมร่วมกับแฟนบอลในเร็ว ๆ นี้

ปัญหาที่เกิดขึ้นกับกรณีเชียงใหม่ เอฟซี ไม่ใช่เรื่องใหม่ในวงการฟุตบอลบ้านเรา ซึ่งในช่วง 10 ปีที่ผ่านมาถือว่าสโมสรฟุตบอลในไทยทำเป็นอาชีพมากขึ้น การค้างเงินค่าเหนื่อยนักฟุตบอลลดลง แต่ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าสโมสรส่วนใหญ่ยังขาดสภาพคล่องและได้รับผลกระทบจากปัญหาทางการเงินอยู่ ‘Lanner’ ชวนพาส่องงบประมาณการเงินของแต่ละสโมสรฟุตบอล 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบนว่า เจ็บน้อยเจ็บมากกันเท่าไหร่แล้วบ้าง

สโมสรฟุตบอลเชียงใหม่ ยูไนเต็ด

แม้จะเป็นทีมน้องใหม่ที่พึ่งก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2558 แต่เชียงใหม่ ยูไนเต็ด ก็ได้สร้างสรรค์ผลงานได้ดีอย่างต่อเนื่อง ซึ่งในปัจจุบันแข่งขันอยู่ในไทยลีก 2 และจบฤดูกาลด้วยอันดับที่ 9 แต่หากดูรายได้และรายจ่ายรวมของสโมสรจะเห็นได้ว่าเจ็บทุกปี มีเพียงปี พ.ศ. 2564 ซึ่งเป็นช่วงสถานการณ์โรคระบาดโควิดที่รายได้สัมพันธ์กับรายจ่ายรวมทำให้ขาดทุนน้อยที่สุด

งบประมาณการเงินของบริษัท เจแอลเชียงใหม่ ยูไนเต็ด จำกัด (สโมสรฟุตบอลเชียงใหม่ ยูไนเต็ด)
ปีงบประมาณ	รายได้รวม	รายจ่ายรวม	กำไร(ขาดทุน)
2562	14,499,625.68	21,262,265.13	-6,762,639.45
2563	13,839,614.51	15,338,967.95	-1,499,353.44
2564	20,163,603.50	20,361,605.90	-198,002.40
2565	20,333,133.18	23,418,064.81	-3,084,931.63
2566	8,061,458.80	16,034,432.20	-7,972,973.40
ข้อมูล : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์

สิงห์ เชียงราย ยูไนเต็ด

จากที่บริษัท สิงห์ คอร์เปอเรชั่น จำกัด เข้ามาเป็นผู้สนับสนุนหลักของทีมทำให้สิงห์ เชียงราย ยูไนเต็ด ได้รับเงินทุนสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง จนกระทั้งในปี พ.ศ. 2563 – 2564 ที่เกิดสถานการณ์โรคระบาดโควิด ทำให้ทีมต้องเผชิญปัญหาทางด้านการเงิน หากดูจากตารางเห็นได้ชัดว่าในช่วงที่เกิดโรคระบาดโควิด สิงห์ เชียงราย ยูไนเต็ด ขาดทุนอย่างหนัก เมื่อเทียบกับสถานการณ์ปัจจุบันที่โรคระบาดโควิดคลี่คลายแล้ว ทีมสามารถทำรายได้สูงและมีกำไรได้อย่างต่อเนื่อง

งบประมาณการเงินของบริษัท เชียงราย ยูไนเต็ด คลับ จำกัด (สิงห์ เชียงราย ยูไนเต็ด)
ปีงบประมาณ	รายได้รวม	รายจ่ายรวม	กำไร(ขาดทุน)
2562	106,844,371.72	105,877,333.69	853,001.31
2563	74,285,027.12	104,120,710.54	-30,834,866.66
2564	59,927,914.60	106,384,758.55	-46,957,107.17
2565	103,464,077.92	89,325,066.34	14,053,584.58
2566	69,203,470.84	62,020,828.40	7,144,833.68
ข้อมูล : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์

สโมสรฟุตบอลโรงสีแม่ใจธนะโชติวัฒน์ พะเยา

เป็นอีกหนึ่งสโมสรฟุตบอลน้องใหม่สำหรับ สโมสรฟุตบอลโรงสีแม่ใจธนะโชติวัฒน์ พะเยา ที่พึ่งก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2565 และเพียงปีเดียวเท่านั้นพวกเขาก็สามารถขยับตัวเองจาก ไทยแลนด์ อเมเจอร์ลีก สู่ ไทยลีก 3 ได้สำเร็จ ซึ่งเมื่อดูจากตารางเห็นได้ชัดเลยว่าการขยับขึ้นมายังลีกที่สูงขึ้นย่อมได้รับเงินสนับสนุนมากขึ้น นั่นรวมไปถึงค่าใช้จ่ายที่มากขึ้นตามมาเช่นกัน ทำให้สองปีมานี้สโมสรฟุตบอลโรงสีแม่ใจธนะโชติวัฒน์ พะเยา ยังขาดทุนอยู่

งบประมาณการเงินของบริษัท โรงสีแม่ใจธนะโชติวัฒน์พะเยา จำกัด (สโมสรฟุตบอลโรงสีแม่ใจธนะโชติวัฒน์ พะเยา)
ปีงบประมาณ	รายได้รวม	รายจ่ายรวม	กำไร(ขาดทุน)
2562	–	–	–
2563	–	–	–
2564	–	–	–
2565	204,200.31	1,164,816.00	-960,615.69
2566	728,047.01	1,986,564.00	-1,258,516.99
ข้อมูล : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์

สโมสรฟุตบอลลำปาง

รถม้ามรกต หรือสโมสรฟุตบอลลำปาง ที่เคยสร้างประวัติศาสตร์สโมสรในการเลื่อนชั้นขึ้นไปแข่งขันในไทยลีก 1 เป็นครั้งแรกเมื่อฤดูกาล 2564/2565 เมื่อดูงบประมาณจากตารางแล้วเห็นได้ชัดว่าสโมสรมีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูงทุกปี และขาดทุนอย่างต่อเนื่อง

งบประมาณการเงินของบริษัท สโมสรฟุตบอลลำปางเอฟซี จำกัด (สโมสรฟุตบอลลำปาง)
ปีงบประมาณ	รายได้รวม	รายจ่ายรวม	กำไร(ขาดทุน)
2562	4,638,421.24	17,126,174.76	-12,487,753.52
2563	1,439,613.34	15,519,810.26	-14,080,196.92
2564	868,744.93	9,177,325.86	-8,308,580.93
2565	3,066,563.29	14,470,219.99	-11,403,656.70
2566	2,348,658.53	5,725,952.58	-3,377,294.05
ข้อมูล : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์

สโมสรฟุตบอลลำพูน วอริเออร์

ลำพูน วอริเออร์ เป็นอีกหนึ่งทีมในภาคเหนือตอนบนที่มีผลงานยอดเยี่ยมจนสามารถเลื่อนชั้นขึ้นไปแข่งขันในไทยลีก 1 และยังจบฤดูกาลล่าสุดในอันดับที่ 9 ถือว่าเป็นอีกหนึ่งความสำเร็จของจังหวัดลำพูนเลยก็ว่าได้ ซึ่งเมื่อมองจากตารางพบว่าความแข็งแกร่งของลำพูน วอริเออร์ ต้องแลกมาด้วยค่าใช้จ่ายที่สูงทุกปี และยังต้องเผชิญกับการขาดทุนอย่างหนัก มีเพียงปี พ.ศ. 2566 ที่รายได้และรายจ่ายค่อนข้างสัมพันธ์กันอีกทั้งยังขาดทุนน้อยที่สุด

งบประมาณการเงินของบริษัท สโมสรฟุตบอลลำพูน จำกัด (สโมสรฟุตบอลลำพูน วอริเออร์)
ปีงบประมาณ	รายได้รวม	รายจ่ายรวม	กำไร(ขาดทุน)
2562	5,633,219.60	17,435,103.56	-11,801,883.96
2563	3,261,996.61	15,931,646.56	-12,669,649.95
2564	4,898,869.11	32,362,301.79	-27,463,432.68
2565	13,190,595.76	38,615,272.68	-25,424,676.92
2566	44,099,494.5	46,537,045.39	-2,437,550.88
ข้อมูล : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์

สโมสรฟุตบอลน่าน

สำหรับสโมสรฟุตบอลน่านที่แข่งขันในไทยลีก 3 โซนภาคเหนือ และจบด้วยอันดับ 11 เมื่อมองตารางแล้วพบว่าเป็นสโมสรฟุตบอลที่รายได้ค่อนข้างน้อย และยังขาดทุนในทุก ๆ ปี แต่เมื่อเทียบกับทีมอื่นในภาคเหนือตอนบน ถือว่าขาดทุนน้อยที่สุด

งบประมาณการเงินของบริษัท น่านฟุตบอลคลับ จำกัด (สโมสรฟุตบอลน่าน)
ปีงบประมาณ	รายได้รวม	รายจ่ายรวม	กำไร(ขาดทุน)
2562	2,258,865.20	3,066,738.73	-807,873.53
2563	1,519,746.93	1,734,118.04	-214,371.11
2564	375,616.50	2,540,206.96	-2,164,590.46
2565	1,557,182.69	5,094,181.54	-3,536,998.85
2566	669,226.40	1,790,416.57	-1,121,190.17
ข้อมูล : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์

สโมสรฟุตบอลแพร่ ยูไนเต็ด

ส่วนสโมสรฟุตบอลแพร่ ยูไนเต็ด เป็นทีมที่แข่งขันในไทยลีก 2 และฤดูกาลล่าสุดจบด้วยอันดับที่ 11 เมื่อมองจากตารางแล้วแพร่ ยูไนเต็ด นั้นไม่ต่างจากทีมอื่นในภูมภาคเดียวกัน โดยทีมมีรายจ่ายที่ค่อนข้างสูงและขาดทุนสะสมต่อเนื่อง มีเพียงปี พ.ศ. 2563 เท่านั้นที่ทีมทำกำไรได้

งบประมาณการเงินของบริษัท ฟุตบอลแพร่ยูไนเต็ด จำกัด (สโมสรฟุตบอลแพร่ ยูไนเต็ด)
ปีงบประมาณ	รายได้รวม	รายจ่ายรวม	กำไร(ขาดทุน)
2562	11,123,783.68	16,679,104.62	-5,555,320.94
2563	17,106,519.53	16,015,659.57	1,090,859.96
2564	22,536,143.00	27,690,539.49	-5,154,396.49
2565	16,299,425.32	25,193,034.04	-8,893,608.72
2566	12,015,149.95	22,947,024.60	-10,931,874.65
ข้อมูล : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์

สโมสรฟุตบอลอุตรดิตถ์ ศักดิ์สยาม

สำหรับสโมสรฟุตบอลอุตรดิตถ์ ศักดิ์สยาม แข่งขันในไทยลีก 3 โซนภาคเหนือ และจบฤดูกาลด้วยอันดับที่ 6 ซึ่งอุตรดิตถ์ ศักดิ์สยาม ได้เปลี่ยนฝ่ายบริหารและผู้สนับสนุนหลักเมื่อปี พ.ศ. 2564 ที่ผ่านมา โดยได้บริษัท ศักดิ์สยามลิสซิ่ง จำกัด และเมื่อมองจากตารางแล้วพบว่าผู้สนับสนุนรายนี้ได้รับผลกำไรอย่างต่อเนื่อง ซึ่งบ่งบอกถึงความพร้อมในการให้เงินทุนสนับสนุนอุตรดิตถ์ ศักดิ์สยาม

งบประมาณการเงินของบริษัท ศักดิ์สยามลิสซิ่ง จำกัด (สโมสรฟุตบอลอุตรดิตถ์ ศักดิ์สยาม)
ปีงบประมาณ	รายได้รวม	รายจ่ายรวม	กำไร(ขาดทุน)
2562	1,604,597,015.00	1,014,183,289.00	345,947,701.00
2563	1,613,711,506.00	913,436,878.00	561,907,507.00
2564	1,847,587,428.00	1,089,169,800.00	607,541,547.00
2565	2,326,776,637.00	1,430,766,670.00	716,628,094.00
2566	2,714,141,092.00	1,774,924,654.00	751,552,023.00
ข้อมูล : กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์

จากข้อมูลข้างต้นพบว่าสโมสรฟุตบอลที่มีความพร้อมด้านงบประมาณการเงินคือ สิงห์ เชียงราย ยูไนเต็ด ซึ่งมีรายได้และทำกำไรได้มากกว่าทีมอื่น ๆ ในแถบภาคเหนือตอนบน ส่วนสโมสรฟุตบอลอุตรดิตถ์ ศักดิ์สยาม แม้ว่าตัวเลขจะแสดงรายได้และกำไรสูงที่สุด แต่ทว่าจำนวนเงินดังกล่าวเป็นงบประมาณการเงินของบริษัท ศักดิ์สยามลิสซิ่ง จำกัด เพียงรายเดียว ซึ่งศักดิ์สยามลิสซิ่งเป็นบริษัทที่ดำเนินกิจการด้านสินเชื่อและไม่ได้ระบุแน่ชัดว่านำเงินไปสนับสนุนทีมเป็นจำนวนเท่าใด อีกทั้งอุตรดิตถ์ ศักดิ์สยาม ยังเป็นการรวมทุนจากผู้สนับสนุนในท้องถิ่น ประกอบด้วย เครื่องดื่มตรา ช้าง , บริษัท ศักดิ์สยามลิสซิ่ง จำกัด (มหาชน) , สนามฟุตบอลหญ้าเทียมอุตรดิตถ์ยูไนเต็ด , บริษัท ทุเรียนในตำนาน (ประเทศไทย) จำกัด , บ้านคอมพิวเตอร์ไอที ทีทีการ์เด้น และฟาร์มประเสริฐ อุตรดิตถ์ ยาและอาหารสัตว์ แม้ว่าฤดูกาลปัจจุบันอุตรดิตถ์ ศักดิ์สยาม ลงเล่นเพียงในไทยลีก 3 โซนภาคเหนือ แต่ถือได้ว่าได้รับความสนใจจากกลุ่มทุนภายในท้องถิ่นเป็นอย่างดี

การที่มีสโมสรฟุตบอลในท้องถิ่นเสมือนมีศูนย์รวมของคนในพื้นที่นั้น ๆ ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มทุนที่เข้ามาสนับสนุน หรือแฟนบอลที่คอยเชียร์ก็ตาม สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นส่วนประกอบที่สำคัญและก่อให้เกิดความสัมพันธ์โดยไม่รู้ตัว โดย ชาลินี สนพลาย อาจารย์ประจำคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ให้สัมภาษณ์กับ waymagazine ไว้ว่า “สโมสรฟุตบอลทำให้คนในชุมชนมาเจอกัน แล้วสร้างความสัมพันธ์ร่วมกัน สโมสรฟุตบอลยังเป็นเหมือนกาวที่เชื่อมคนในชุมชนเข้าไว้ด้วยกัน อีกทั้งยังทำให้กิจกรรมทางเศรษฐกิจเกิดการหมุนเวียนใช้จ่ายในเกมฟุตบอลทุกสัปดาห์ และคนจำนวนมากสามารถเข้าไปมีส่วนร่วมตรงนั้นได้ แม้ฐานแฟนบอลไม่เยอะ แต่ฟุตบอลลีกมันขายทั้งลีก อีกทั้งการมีส่วนร่วมกับแฟนบอลด้วยกันเอง สร้างความสัมพันธ์ สร้างตัวตนขึ้นมา ในอีกแบบหนึ่งที่สัมพันธ์กับสโมสรฟุตบอล ดังนั้นการไปสนามฟุตบอล คนไม่ได้ไปเพื่อหาความบันเทิงจากเกมกีฬาอย่างเดียว ซึ่งต่อให้ผลงานไม่ดี ก็มีคนจำนวนหนึ่งที่ดูอยู่”

ด้าน THE GLOCAL ยังอธิบายใน “ฟุตบอลไทย” จากกีฬาสู่การเมืองระดับชาติ-ท้องถิ่น ไว้ว่าทีมฟุตบอลท้องถิ่นมักถูกมองว่าเป็นตัวแทนของชุมชน ความสำเร็จหรือความล้มเหลวของทีมก็นำมาซึ่งกระแสต่าง ๆ ที่สะท้อนความรู้สึกของประชาชนท้องถิ่น ดังนั้นสามารถกล่าวได้ว่าในระดับท้องถิ่นฟุตบอลอาจไม่เพียงแต่เป็นกีฬาแต่ยังเป็นธุรกิจ ความสำเร็จของทีมฟุตบอลท้องถิ่นสามารถกระตุ้นเศรษฐกิจในพื้นที่ เพิ่มโอกาสทางธุรกิจให้กับชุมชน และเป็นแรงจูงใจให้นักลงทุนระดับท้องถิ่นมีส่วนร่วมมากยิ่งขึ้น ซึ่งสะท้อนถึงความเชื่อที่ว่าฟุตบอลไทยมีศักยภาพในการเป็นกิจกรรมที่สร้างความรุ่งเรืองสำหรับท้องถิ่นในระยะยาว

ท้ายที่สุดแล้ว จากผลงบประมาณการเงินของแต่ละสโมสรฟุตบอลที่เราได้นำเสนอ แม้ว่าหลายสโมสรจะประสบปัญหาการขาดทุน แต่สโมสรเหล่านี้เสมือนเป็นตัวแทนของคนในท้องถิ่นนั้น ๆ ส่งผลให้ไม่เพียงแต่ต้องคำนึงถึงเรื่องผลกำไรขาดทุน แต่ยังต้องคำนึงถึงความสัมพันธ์กับแฟนบอล ซึ่งหากสโมสรล้มแฟนบอลย่อมเจ็บตามไปด้วย จึงเป็นเรื่องยากหากจะยุบทีมฟุตบอลทีมใดทีมหนึ่งที่ยังมีแฟนบอลและกลุ่มธุรกิจสนับสนุนอยู่ อีกทั้งหวังว่ารัฐบาลจะเข้ามาสนับสนุนฟุตบอลภูมิภาคให้มากขึ้น เพื่อเป็นรากฐานในการพัฒนาและต่อยอดฟุตบอลภูมิภาคให้ยั่งยืนยาวนาน

อ้างอิง

siamtongtin. (2564). สโมสรฟุตบอล “อุตรดิตถ์ศักดิ์สยาม เอฟซี” ได้ทุนท้องถิ่นสนับสนุนหลัก พร้อมเสริมทัพนักเตะใหม่อีกเพียบ ตั้งเป้าเล่นรอบแชมเปียนส์ลีก. เข้าถึงจาก https://siamtongtin.com/sport/29260/
prachatai. (2567). “ฟุตบอลไทย” จากกีฬาสู่การเมืองระดับชาติ-ท้องถิ่น (3) ฟุตบอลกับการพัฒนาเศรษฐกิจท้องถิ่น. เข้าถึงจาก https://prachatai.com/journal/2024/03/108342
waymagazine. (2561). ท้องถิ่นนิยม ชาตินิยม เรียนรัฐศาสตร์ผ่านลูกกลมๆ ที่เรียกว่าฟุตบอล. เข้าถึงจาก https://waymagazine.org/a-little-ball-to-the-big-world-_nation-people/

วิชชากร นวลฝั้น

นักมานุษยวิทยามือสมัครเล่น ผู้ที่สนใจประเด็นทางสังคมรอบตัว และพยายามตามหาคำตอบเพื่ออธิบายปรากฎการณ์ที่เกิดขึ้น อีกทั้งยังพัฒนาการสื่อสารประเด็นทางสังคมในหลากหลายรูปแบบ เพื่อต้องการให้สังคมเกิดการรับรู้เพิ่มขึ้น