เมื่อต้นปี 2566 เครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติ (Migrant Working Group) ด้วยการสนับสนุนจาก Global Labor Justice – International Labor Rights Forum (GLJ-ILRF) และ Solidarity Center (SC) ได้เผยแพร่รายงานผลกระทบของการผ่อนปรนมาตรการของรัฐบาลไทยต่อแรงงานข้ามชาติและความเสี่ยงด้านแรงงานบังคับ โดยมีข้อค้นพบหลักจากรายงานดังนี้
กระบวนการขึ้นทะเบียน
- 93% ของแรงงานข้ามชาติไม่สามารถดำเนินการตามกระบวนการขึ้นทะเบียนได้ด้วยตนเอง และต้องพึ่งพานายจ้างของตน, นายหน้า, และบริษัทจัดหางาน เพื่อขึ้นทะเบียน
- 55% ของแรงงานข้ามชาติต้องการความช่วยเหลือในการลงทะเบียนออนไลน์ในเว็บไซต์ของกรมจัดหางาน ส่วนใหญ่เป็นเพราะอุปสรรคด้านภาษาและทางเทคนิค
- 69% ของแรงงานข้ามชาติระบุว่า การตรวจหาเชื้อโควิด-19 เป็นข้อกำหนดที่ท้าทายมากสุดสำหรับการขึ้นทะเบียน ตามมาด้วยค่าใช้จ่ายในการขึ้นทะเบียน (59%)
- ในจำนวนคนงาน 14 คนที่ไม่สามารถขึ้นทะเบียนจนสำเร็จ เป็นเพราะพวกเขาไม่สามารถแบกรับค่าใช้จ่ายที่สูงในการขึ้นทะเบียน ซึ่งดูเหมือนจะเป็นเหตุผลที่สำคัญมากสุด (93%) ตามมาด้วยการขาดเอกสารที่จำเป็นสำหรับการขึ้นทะเบียน (79%) การขาดความเข้าใจเกี่ยวกับขั้นตอนการขึ้นทะเบียน (71%) และความซับซ้อนของกระบวนการ (57%)
ค่าใช้จ่ายในการขึ้นทะเบียน
- 79% ของแรงงานข้ามชาติถูกเก็บค่าใช้จ่ายมากเกินจริงในกระบวนการขึ้นทะเบียน โดยต้องจ่ายมากกว่า 10,000 บาท แทนที่จะเป็น 8,480-8,680 บาท ตามที่กำหนดโดยรัฐบาล
- ในบรรดาแรงงานข้ามชาติที่ต้องพึ่งพานายหน้า เพื่อดำเนินการตามกระบวนการขึ้นทะเบียน 98% ถูกเก็บค่าใช้จ่ายมากเกินจริง เฉลี่ยจ่ายเป็นเงิน 17,000 บาท เพื่อขึ้นทะเบียน ในบรรดาแรงงานข้ามชาติที่ต้องพึ่งพานายจ้างของตน 82% ถูกเก็บค่าใช้จ่ายมากเกินจริง เฉลี่ยจ่ายเป็นเงิน 12,000 บาท เพื่อขึ้นทะเบียน และในบรรดาแรงงานข้ามชาติที่ต้องพึ่งพาบริษัทจัดหางาน 80% ถูกเก็บค่าใช้จ่ายมากเกินจริง เฉลี่ยจ่ายเป็นเงิน 13,000 บาท เพื่อขึ้นทะเบียน
- 73% ของแรงงานข้ามชาติไม่ทราบว่าได้จ่ายเงินไปมากน้อยเพียงใดสำหรับค่าใช้จ่ายในการขึ้นทะเบียน
หนี้ที่เกิดขึ้นจาก
- โดยภาพรวม 79% ของภาระหนี้สินของแรงงานข้ามชาติ เกิดจากค่าขึ้นทะเบียน คิดเป็นหนี้โดยเฉลี่ย 8,000-12,000 บาท
- 81% ของแรงงานจ่ายเงินให้กับนายจ้าง 96% ของแรงงานจ่ายเงินให้กับนายหน้า และ 100% ของแรงงานจ่ายเงินให้กับบริษัทจัดหางาน ทำให้เป็นหนี้จากการดำเนินการตามกระบวนการขึ้นทะเบียน
- แรงงานข้ามชาติส่วนใหญ่ (73%) กลายเป็นลูกหนี้ของนายจ้าง เพราะดำเนินการตามกระบวนการขึ้นทะเบียน
ความเสี่ยงต่อการเป็นแรงงานบังคับ
- โดยภาพรวม 60% ของแรงงานข้ามชาติระบุว่าถูกหักค่าจ้างเพื่อชำระหนี้
- 64% ของแรงงานที่ตกเป็นลูกหนี้ของนายจ้าง, 89% ของแรงงานที่ตกเป็นลูกหนี้ของนายหน้า และ 55% ของแรงงานที่ตกเป็นลูกหนี้ของบริษัทจัดหางาน ถูกหักค่าจ้างเพื่อชำระหนี้
- แรงงานข้ามชาติแปดคนระบุว่า เคยอยู่ในสภาพการทำงานมากกว่าหนึ่งอย่างที่สอดคล้องกับตัวชี้วัดของแรงงานบังคับ ทั้งการทำงานล่วงเวลาเป็นเวลายาวนาน, นายจ้างค้างค่าแรง, การยึดทรัพย์สิน และการยึดเอกสารประจำตัว
- แรงงานข้ามชาติ 11 คนระบุว่ามีตัวชี้วัดของการขู่จะลงโทษหลายประการ
ข้อเสนอแนะ
เพื่อแก้ไขความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นต่อการเป็นแรงงานบังคับในบรรดาแรงงานข้ามชาติ โดยเป็นผลมาจากการผ่อนปรนมาตรการ เครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติ, GLJ-ILRF และ Solidarity Center มีข้อเสนอแนะให้รัฐบาลไทยพิจารณาปฏิรูปนโยบายดังต่อไปนี้
1. ความรับผิดชอบของนายจ้างต่อค่าธรรมเนียมการจัดหางานและค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้อง: กระทรวงแรงงานควรกำหนดและบังคับใช้ระเบียบห้ามการเก็บค่าธรรมเนียมเอกสาร และขั้นตอนการขึ้นทะเบียนจากแรงงานข้ามชาติ และกำหนดให้นายจ้างต้องรับผิดชอบต่อค่าใช้จ่ายดังกล่าว สอดคล้องตามแนวปฏิบัติของไอแอลโอ
2. ลดทอนความยุ่งยากของกระบวนการขึ้นทะเบียน: กระทรวงแรงงานควรทบทวนและมุ่งมั่นในการรื้อระบบกระบวนการขึ้นทะเบียน รวมทั้งการออกบัตรประจำตัว/ใบอนุญาตทำงาน สำหรับแรงงานข้ามชาติที่เรียบง่าย มีระบบเดียว และครอบคลุม ก่อนการแก้ไขกระบวนการขึ้นทะเบียน กระทรวงแรงงานควรจัดการปรึกษาหารือในช่วงเวลาหนึ่งกับองค์กรภาคประชาสังคม และแกนนำแรงงาน กระทรวงแรงงานควรทบทวนและแก้ไขมาตรา 63/2 ย่อหน้า 3 ของพระราชกำหนดการบริหารจัดการการทำงานของคนต่างด้าว พ.ศ. 2560 เพื่อขยายระยะเวลาการทำงานและพำนักอาศัยจากสองเป็นสี่ปี
3. ศูนย์บริการเบ็ดเสร็จ: กระทรวงแรงงานควรจัดเจ้าหน้าที่ให้ความช่วยเหลือสำหรับขั้นตอนการขึ้นทะเบียนที่ศูนย์บริการเบ็ดเสร็จ รวมทั้งบริการตรวจสุขภาพที่จำเป็น
4. การขยายศูนย์พิจารณาอนุญาตให้อยู่ในราชอาณาจักร อนุญาตให้ทำงานและออกเอกสารรับรองบุคคล (ศูนย์ CI): รัฐบาลควรเพิ่มจำนวนศูนย์ที่ออกหนังสือสำคัญประจำตัว (CI) เพื่อลดความล่าช้าในกระบวนการขึ้นทะเบียน
5. การลงทะเบียนออนไลน์ที่เข้าถึงได้: กระทรวงแรงงานควรออกแบบเว็บไซต์และแอปใหม่ให้เป็นมิตรกับแรงงานข้ามชาติ รวมทั้งแก้ปัญหาที่เป็นอุปสรรคทางภาษาและเทคนิค ทั้งนี้เพื่อเปิดโอกาสให้คนงานขึ้นทะเบียนได้ด้วยตนเองและเข้าถึงระบบได้
6. ประกันสุขภาพ และการตรวจหาเชื้อโควิด-19 ที่เข้าถึงได้: กระทรวงแรงงานควรจัดให้มีประกันสุขภาพที่เป็นมิตรกับแรงงานข้ามชาติ รัฐบาลควรจัดให้มีการตรวจหาเชื้อโควิด-19 โดยไม่คิดมูลค่า และเปิดโอกาสให้แรงงานข้ามชาติสามารถขึ้นทะเบียนในระบบประกันสังคมได้ทันที หลังดำเนินการตามกระบวนการขึ้นทะเบียนแล้ว เพื่อลดความซ้ำซ้อนในการจัดซื้อประกันสุขภาพ
สามารถติดตามรายละเอียดเพิ่มเติมและอ่านรายงานฉบับเต็มได้ที่
https://www.tcijthai.com/news/2023/2/scoop/12766
ทีมข่าวที่ประกอบไปด้วยผู้คนหลากหลาย บ้างก็มาจากทะเล บ้างก็มาจากผู้เขา แต่สุดท้ายก็ลงเอยที่ภาคเหนืออยู่ที่ Lanner นี่แหละ...
- Lanner Editorhttps://www.lannernews.com/author/editor-lanner/
- Lanner Editorhttps://www.lannernews.com/author/editor-lanner/
- Lanner Editorhttps://www.lannernews.com/author/editor-lanner/
- Lanner Editorhttps://www.lannernews.com/author/editor-lanner/
