21 ธันวาคม 2565
เรื่อง : นันทัชพร ศรีจันทร์
ภาพ : กัญญ์วรา หมื่นแก้ว
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-8-1-1024x682.webp)
เมื่อวันที่ 16 ธันวาคมที่ผ่านมา สหพันธ์เกษตรกรภาคเหนือได้จัดเวทีประกาศพื้นที่คุ้มครองวัฒนธรรม ณ หมู่บ้านแม่คองซ้ายและแม่ป่าเส้า ตำบลเมืองคอง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ตั้งแต่เวลา 07.30 – 15.00 น.
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539244-3-682x1024.webp)
ชุมชนแม่คองซ้ายและแม่ป่าเส้า เป็นชุมชนชาติพันธุ์ปกาเกอะญอที่มีประวัติศาสตร์การตั้งถิ่นฐานประมาณปี พ.ศ.2479 โดยตั้งถิ่นฐานบริเวณลำห้วยแม่คองซ้าย ทั้งนี้รัฐได้ประกาศเป็นพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว ในปี พ.ศ.2521 ชุมชนแม่คองซ้ายและบ้านแม่ป่าเส้า ได้เข้าร่วมการขับเคลื่อนพื้นที่คุ้มครองวัฒนธรรมกับสหพันธ์เกษตรกรภาคเหนือ ตามมติคณะรัฐมนตรี 3 สิงหาคม 2553 เรื่องแนวนโยบายในการฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยง ซึ่งเป็นไปตามความร่วมมือและแนวทางการแก้ไขของขบวนประชาชนเพื่อสังคมที่เป็นธรรม (ขปส.) ตามบันทึกข้อตกลงร่วมกับรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เมื่อวันที่ 15 มกราคม 2563 และตามบันทึกข้อตกลงร่วมกับกระทรวงทรัพยากรธรมชาติ และสิ่งแวดล้อมเมื่อวันที่ 11 มีนาคม 2564
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539244-5-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539244-2-1024x682.webp)
ทั้งนี้หมู่บ้านแม่คองซ้ายและแม่ป่าเส้าเป็นหนึ่งใน 486 ชุมชนทั่วประเทศที่ได้รับความเห็นชอบในการจัดให้มีโฉนดชุมชนในปี 2554 ซึ่งในปัจจุบันอยู่ในระหว่างดำเนินการตามมติคณะรัฐมนตรี 1 กุมภาพันธุ์ 2565 กรณีขอให้ยกระดับโฉนดชุมชนให้เป็นรูปแบบหนึ่งในการจัดการที่ดินตามมาตรา 10 (4) พ.ร.บ.คณะกรรมการนโยบานที่ดินแห่งชาติ พ.ศ.2562 โดยที่ประชุมได้มอบหมายให้สำนักงานคณะกรรมการนโยบายที่ดินแห่งชาติ (สคทช.) รับหลักการเพื่อพิจารณาต่อไป
ในเวลา 08.50 น. มีการกล่าวทักทายผู้เข้าร่วมงานในหัวข้อการจัดการทรัพยากรในฐานะตัวแทนชาติพันธุ์ และตัวแทนเยาวชนคนเมือง และเวลา 10.30 น.มีการปักหมุดหมายพื้นที่คุ้มครองวิถีชีวิต และวัฒนธรรมตามมติคณะรัฐมนตรี 3 สิงหาคม 2553 และพื้นที่โฉนดชุมชนแม่คองซ้าย-แม่ป่าเส้า
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-10-1-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-7-1-1024x682.webp)
ต่อมา 13.00 น.มีการร่วมเสวนาในหัวข้อ “มุมมองชาติพันธุ์ คนกับป่า และสิทธิชุมชน กับอนาคตการจัดการที่ดินและทรัพยากรของไทย” ระหว่าง นายอำเภอเชียงดาว, กฤตภาส ขันทะธงสกุลดี ผู้อำนวยการส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่า สบอ.16, ธรีเดช พิชัย นายกองค์กรบริการส่วนตำบลเมืองคอง, กอบกุล ตั้งใจสู้ ตัวแทนชุมชนบ้านแม่คองซ้าย,พิรุณ กองแปง สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน, เฉลิมชัย วัดจัง กลุ่มจับตาปัญหาที่ดิน, สุมิตรชัย หัตถสาร ผู้อำนวยการศูนย์พิทักษ์และฟื้นฟูสิทธิชุมชนท้องถิ่น และสุริยันต์ ทองหนูเอียด ผู้ช่วยผู้อำนวยการมูลนิธิพัฒนาภาคเหนือ
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539244-6-1024x682.webp)
“เราต่อสู้เรื่องสิทธิที่พวกเราควรได้รับมา 29 ปีนับแต่การเข้าร่วมการต่อสู้กับเครือข่ายเกษตรกรภาคเหนือ ทั้งที่มันเป็นสิ่งที่เราควรได้รับอยู่แล้ว โดยการต่อสู้เชิงนโยบาย การทำงานระหว่างภาครัฐ, ภาคประชาสังคม เป็นไปอย่างถ้อยทีถ้อยอาศัย”
กอบกุล ตั้งใจสู้ ตัวแทนชุมชนบ้านแม่คองซ้าย
“นับแต่มีการเปลี่ยนแปลงพระราชบัญญัติคุ้มครองและสงวนสัตว์ป่า ปี พ.ศ.2562 ทำให้การทำงานระหว่างเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ากับชาวบ้านอิหลักอิเหลื่อขึ้น ชาวบ้านแค่เห็นเจ้าหน้าที่รัฐก็วิ่งหนีแล้ว ทางเราก็ทำงานยากขึ้น เราเข้าใจที่วิถีชีวิตของเขาอยู่กับป่า แต่คำสั่งจากส่วนข้างบนก็ทำให้เราลำบากใจ” กฤตภาส ขันทะธงสกุลดี ผู้อำนวยการส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่า สบอ.16
“กฎหมายเป็นเครื่องมือในการกำหนดผืนป่า แต่ไม่ใช่การจัดการ อีกทั้งประชาชนก็ไม่ได้มีส่วนร่วมในการออกกฎหมาย มีการบัญญัติเรื่องสิทธิชุมชนเข้าไปในรัฐธรรมนูญปี พ.ศ.2540 ซึ่งกฎหมายในปัจจุบันไม่ได้สอดคล้องกับสิทธิขั้นพื้นฐานตามรัฐธรรมนูญปี พ.ศ.2560” สุมิตรชัย หัตถสาร ผู้อำนวยการศูนย์พิทักษ์และฟื้นฟูสิทธิชุมชนท้องถิ่น
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-5-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-6-1-1024x682.webp)
“ที่มาของปัญหาที่ดินในประเทศไทยมาจากหลายปัญหาทั้งการจัดการทรัพยากร สถานการณ์ทางการเมือง เป็นเรื่องที่ไม่สามารถแยกออกจากกันได้ อีกทั้งเห็นได้ว่าการเคลื่อนไหวของขบวนการเรื่องที่ดินนับตั้งแต่ปี 30 เป็นต้นมาทำให้เห็นว่าสิทธิไม่ได้มาจากการร้องขอ แต่มาจากการเคลื่อนไหวต่อสู้ ไม่มีใครมีอำนาจในการผูกขาดเพียงฝ่ายเดียวอีกต่อไป” เฉลิมชัย วัดจัง กลุ่มจับตาปัญหาที่ดิน
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539244-4-1-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-3-1-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-1-1-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-2-1024x682.webp)
ภายในงานมีการจัดบูธแสดงนิทรรศการประวัติศาสตร์และข้อมูลของหมู่บ้านแม่คองซ้ายและแม่ป่าเส้า บูธให้ความรู้เกี่ยวกับพื้นที่ชีวมณฑลดอยหลวงเชียงดาว จากเขตุรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเชียงดาว และบูธกาแฟจากการผลิตของชาวบ้านในชุมชนแม่คองซ้ายและแม่ป่าเส้า
โดยมีวัตถุประสงค์ในการจัดให้มีการประกาศพื้นที่คุ้มครองวัฒนธรรมบ้านแม่คองซ้ายและแม่ป่าเส้าดังต่อไปนี้
1. เพื่อนำเสนอรูปธรรมการจัดการพื้นที่คุ้มครองวัฒนธรรมตามมติคณะรัฐมนตรี 3 สิงหาคม 2553 ในการฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยง ด้านการศึกษา อัตลักษณ์ วัฒนธรรม สถานะ การจัดการทรัพยากร
2.เพื่อรณรงค์ให้พื้นที่คุ้มครองวัฒนธรรมตามมติคณะรัฐนตรีดังกล่าว เป็นที่รับทราบต่อสาธารณะ ผลักดันให้มีการปกป้องและคุ้มครองวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ และนำเสนอแนวทางการไปสู่การแก้ไขเชิงนโยบายต่อไป
3.เพื่อจัดทำแผนการขับเคลื่อนพื้นที่คุ้มครองวัฒนธรรม สนับสนุนให้เกิดพื้นที่ในการจัดการทรัพยากรอย่างยั่งยืนโดยสร้างความร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และเป็นต้นแบบคุ้มครองวัฒนธรรมและพัฒนาคุณภาพชีวิตในชุมชน
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539244-1-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-9-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-8-1024x682.webp)
![](https://www.lannernews.com/wp-content/uploads/2022/12/photo1671539245-2-1-1024x682.webp)