26 ตุลาคม 2565
คุยกับดอย-บาริสต้าที่อยากเห็นคุณภาพชีวิตที่ดีของบาริสต้า
ถ้าคิดถึงเชียงใหม่สิ่งแรก ๆ ที่คนคิดถึง น่าจะเป็นเมืองของการท่องเที่ยว ไม่ว่าจะเป็น ดอยสุเทพ ถนนคนเดิน วัดอารามเก่าแก่ตามแบบฉบับวัฒนธรรมล้านนา ร้านดนตรีหลากหลายแนวทั้งกลางวันและกลางคืน หรือคาเฟ่สวย ๆ ร้านกาแฟดี ๆ ให้ไปถ่ายรูป อัพลง Social หรือนั่งเม้าท์มอย
โดยร้านกาแฟมีอยู่ในเชียงใหม่ ก็มีอยู่แหลากหลายทั้งสไตล์ของร้าน ชนิดของเมล็ดกาแฟ และเมนูต่าง ๆ จากข้อมูลในเว็บไซต์ chiangmaiwecare.com ระบุว่าเชียงใหม่มีร้านกาแฟอยู่กว่า 2,700 ร้าน ถือว่าเยอะมาก ๆ เรียกว่าเป็นเมืองกาแฟก็ไม่แปลก
แต่ประเด็นที่น่าสนใจคือ แล้วคนทำงานในร้านกาแฟ มีค่าจ้างที่เป็นธรรมไหม? เราจะมาค้นหาคำตอบของเรื่องนี้ไปกับ “ดอย” บาริสต้าประจำร้าน Cloud coffee เกี่ยวกับเรื่องค่าแรงของแรงงานร้านกาแฟ และการรวมกลุ่มกันเป็นสหภาพในชื่อของสหภาพแรงงานบาริสต้า เชียงใหม่
เรื่อง: พิชญ์สินี ชัยทวีธรรม
ภาพ: ณัฐชลี สิงสาวแห (Prachatai)
เพื่อนพ้องแรงงานจงรวมตัวกันเปลี่ยนแปลงประเทศ!
คุยกับดอย-บาริสต้าที่อยากเห็นคุณภาพชีวิตที่ดีของบาริสต้า
ถ้าคิดถึงเชียงใหม่สิ่งแรก ๆ ที่คนคิดถึง น่าจะเป็นเมืองของการท่องเที่ยว ไม่ว่าจะเป็น ดอยสุเทพ ถนนคนเดิน วัดอารามเก่าแก่ตามแบบฉบับวัฒนธรรมล้านนา ร้านดนตรีหลากหลายแนวทั้งกลางวันและกลางคืน หรือคาเฟ่สวย ๆ ร้านกาแฟดี ๆ ให้ไปถ่ายรูป อัพลง Social หรือนั่งเม้าท์มอย
โดยร้านกาแฟมีอยู่ในเชียงใหม่ ก็มีอยู่แหลากหลายทั้งสไตล์ของร้าน ชนิดของเมล็ดกาแฟ และเมนูต่าง ๆ จากข้อมูลในเว็บไซต์ chiangmaiwecare.com ระบุว่าเชียงใหม่มีร้านกาแฟอยู่กว่า 2,700 ร้าน ถือว่าเยอะมาก ๆ เรียกว่าเป็นเมืองกาแฟก็ไม่แปลก
แต่ประเด็นที่น่าสนใจคือ แล้วคนทำงานในร้านกาแฟ มีค่าจ้างที่เป็นธรรมไหม? เราจะมาค้นหาคำตอบของเรื่องนี้ไปกับ “ดอย” บาริสต้าประจำร้าน Cloud Coffee เกี่ยวกับเรื่องค่าแรงของแรงงานร้านกาแฟ และการรวมกลุ่มกันเป็นสหภาพในชื่อของสหภาพแรงงานบาริสต้า เชียงใหม่
“ผมรู้สึกว่าระบบการเรียนการสอนในมหาวิทยาลัยไม่ได้อนุญาตให้นักศึกษาได้ลองใช้ชีวิตจริง สิ่งที่เขาต้องเผชิญเมื่อเข้าสู่ระบบแรงงานหลังเรียนจบ แต่มหาวิทยาลัยไม่ได้เตรียมตัวนักศึกษาให้ได้เรียนรู้สิ่งเหล่านี้ ใน 4 ปีที่พวกเขาใช้เวลาไปมันควรเป็นประโยชน์ต่อนักศึกษามากกว่าแค่อัดเครื่องมือความรู้ที่น่าจะได้ใช้ในอนาคต แต่กฎหมายแรงงานคือสิ่งแรกที่คุณจะได้ใช้ เมื่อคุณเรียนจบ และเริ่มต้นสมัครงาน คุณได้เข้าสู่สายพานของการเป็นคนทำงานทันที สิ่งที่คุณต้องรู้อันดับแรกย่อมเป็นกฎหมายแรงงานก่อนเรื่องอื่นเลย เช่น กฎหมายแรงงานพื้นฐาน เกี่ยวกับค่าแรงที่เป็นธรรม หากคุณทำงานในวันหยุดนักขัตฤกษ์ต้องได้รับค่าแรงสองเท่า หรือการรวมกลุ่มตั้งสหภาพคนทำงานในที่ทำงาน สิ่งนี้ไม่ใช่นายจ้างสามารถใช้เป็นข้ออ้างไล่คุณออกได้ เว้นแต่จะจ่ายค่าชดเชยจ้างออกกระทันหัน ซึ่งเป็นค่าแรงล่วงหน้า 120 วัน นี่คือตัวอย่างของกฎหมายแรงงานที่เหล่านักศึกษาควรรู้ เพื่อเตรียมตัวก่อนก้าวเดินออกจากรั้วมหาวิทยาลัยสู่ชีวิตของการทำงาน”
บทสนทนาแรกของดอยเปิดขึ้นด้วยพลังและความมุ่งมั่น ดอยสนใจประเด็นแรงงานเป็นพิเศษ ก่อนจะเล่าเสริมถึงความพิเศษว่า Cloud Coffee เป็นร้านที่ทำแคมเปญรักษ์โลก รักษาสิ่งแวดล้อม โดยรายได้ส่วนหนึ่งนำไปบริจาคช่วยดับไฟป่าใน จ.เชียงใหม่ทุกปี ด้วย Concept ร้านที่ต้องการสร้างพื้นที่สำหรับทุกคน โดยออกแบบร้านให้มีพื้นที่พูดคุย มุมหนังสือที่เปิดให้ทุกคนเข้ามาอ่านและโหวตเลือกหนังสือที่อยากอ่าน รวมถึงคุณภาพกาแฟและราคาที่เป็นเข้าถึงได้และเป็นธรรมต่อคนทำงานเช่นกัน
concept ร้านที่เป็นพื้นที่ของทุกคน รายได้จากร้านที่เป็นธรรมต่อคนทำงาน และเชียงใหม่เป็นพื้นที่ของทุกคน อากาศที่ดีก็เป็นส่วนหนึ่งที่ทางร้านสนับสนุน ด้วยการปันรายได้คืนสู่สังคม โดย Cloud Coffee จะนำรายได้ส่วนหนึ่งช่วยเหลือ โครงการ “ไฟรักกรองฝุ่นไฟป่า” เพื่อช่วยเหลือเด็กเล็กและผู้ได้รับผลกระทบจากไฟป่า และสนับสนุนการมีส่วนของประชาชนในการแก้ปัญหาไฟป่าที่เกิดขึ้นทุกปีของเชียงใหม่
การก่อตั้งสหภาพบาริสต้าเชียงใหม่ เป็นอีกหนึ่งความตั้งใจของดอยกับเพื่อน ๆ เพราะว่าคุณภาพชีวิตของบาริสต้า นั้นแทบจะไม่มีหลักประกันอะไร เช่นประกันสังคมก็ไม่มี แต่ในเชิงทักษะและความรู้เรื่องกาแฟต้องมี ซึ่งสวนทางกับรายได้ด้วย จากถ้อยแถลงเป็นตัวสหภาพบาริสต้าเชียงใหม่ กล่าวว่า
“คุณภาพชีวิตของบาริสต้าหรือแรงงานกลับต่ำเตี้ยเรี่ยดิน ถูกกดค่าแรง สวัสดิการไม่ได้ ประกันสังคมไม่มี แต่ความรู้ต้องเน้นและทักษะต้องพร้อม ทั้งเช็คช็อต ลาเต้อาร์ท ทำสต็อก ดูแลเพจ ถ่ายรูป คิดเมนูใหม่ ทำความสะอาด เสริฟ รับออเดอร์ ทำขนม และงานอื่น ๆ อีกมากมาย แต่เงินเดือนเริ่มต้นที่ 9000 สูงสุด 12-13k ซึ่งเป็นสิ่งที่ไม่เป็นธรรมต่อบาริสต้าหรือแรงงานเป็นอย่างมาก และหากอยากจะพัฒนาเกี่ยวกับกาแฟ ก็ควรพัฒนาคุณภาพชีวิตของบาริสต้าหรือแรงงานไปพร้อมๆ กันด้วย”
โดยดอยได้บอกกับเราว่า “ตอนนี้มีสมาชิกในสหภาพ 14 คน เราพยายามหากิจกรรมทำ เพราะผมเชื่อว่ามนุษย์ไม่ได้เกิดมาแค่ตื่นเช้ามาทำงาน เลิกงานกลับบ้าน มนุษย์ต้องได้ทำอย่างอื่นนอกจากงาน เช่นกิจกรรมที่ชอบ ส่วนตัวผมหลังเลิกงานถ้ามีกิจกรรมทางการเมืองที่เชียงใหม่ ผมก็มักจะไปร่วมตลอด หรือแม้แต่การทำความรู้จักบ้านเรา หากมีเวลาผมชอบที่จะไปเดินเล่นสำรวจเชียงใหม่ การรู้จักบ้านเรามันทำส่งเสริมให้เรายังรู้สึกถึงความเป็นคน ไม่ใช่เครื่องจักรในสายพานการผลิตของทุนนิยม”
ดอยเชื่อว่าการรวมกลุ่มนั้นมีพลังมากพอที่จะเปลี่ยนแปลงอะไรสักอย่างให้มันดีขึ้น โดยเฉพาะเรื่องสวัสดิการ “ผมเป็นบาริสต้าคงไม่สามารถพูดแทนอาชีพอื่นได้ แต่เราพูดได้ในฐานะคนทำงานอาชีพนี้ว่าเราต้องการอะไร เช่นชั่วโมงพัก เวลาเลิกงานที่ชัดเจน มันเลยเกิดการตั้งสหภาพบาริสต้าขึ้นในเชียงใหม่ เพื่อสร้างสังคมที่เป็นธรรมต่อคนทำงานอาชีพนี้
แต่ละอาชีพสามารถแตกย่อยเป็นสหภาพของตัวเองได้ เพราะปัญหา ความต้องการ สวัสดิการและหน้างานที่แตกต่างกัน เราไม่สามารถพูดแทนอาชีพอื่น ๆ ได้ ซึ่งแรงานเป็นปริมาณคนส่วนมากของประเทศและมีความหลากหลายสูงมาก ซึ่งเป็น 99% ของสัดส่วนประชาชนประเทศนี้ได้ ถ้าทุกอาชีพมีสหภาพของตัวเอง แล้วเรารวมตัวกัน เช่นสหภาพบาริสต้า กับสหภาพไรเดอร์ลองคุยกัน มันก็เกิดความเข้าใจงานของพวกเรากันมากขึ้น เห็นปัญหาร่วมกันและมันนำไปสู่ข้อเรียกร้องเพื่อเปลี่ยนแปลงให้พวกเราเหล่าคนทำงานมีชีวิตที่ดีขึ้นด้วย และหากลองคิดดูสัดส่วนที่ 99% ของประเทศนี้รวมตัวและกำลังเรียกร้องกฎหมาย ความเป็นธรรม ไม่ใช่แค่เรื่องงาน แต่รัฐธรรมนูญคือกฎเกณฑ์เงื่อนไขของสังคม หากเราทุกคนได้ออกแบบกฎเกณฑ์ประเทศร่วมกัน รัฐธรรมนูญที่มาจากพวกเราทุกมิติของสังคมจริง ๆ นี่คือพลังว่า ทำไมเราถึงต้องรวมตัว เพราะนี่คือพลังกดดันไปสู่การเปลี่ยนแปลงสังคมเช่นกัน”
ทิ้งท้ายก่อนจากกันขอฝากร้าน Cloud Coffee
เปิด 8.00 – 18.00 โทร 097-993-7887
https://maps.google.com?g_st=ic
ติดต่อและติดตามอัพเดทจากทางร้านได้ผ่านทาง
Facebook Cloud Coffee
Line : @CloudCoffee2020
IG : cloudcoffee_th
