Tag: ล้านนา

ก๊อนเก๊าเล่าล้านนา: นโยบายด้านภาษีที่ไม่ลงรอยกับวิถีชีวิตชาวนาสู่การต่อต้านของชาวนาและกบฏพญาผาบ

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง การปฏิรูประบบราชการแผ่นดินจากดินแดนประเทศราชล้านนามาสู่การปกครองในรูปแบบมณฑลพายัพของรัฐบาลสยาม ดำเนินการผ่านการรวมศูนย์อำนาจและลดทอนอำนาจจากเหล่าบรรดาเจ้านายท้องถิ่นในล้านนาตามขนบของรัฐจารีตแบบดั้งเดิมเพื่อดำเนินการจัดการปกครองตามขนบของรัฐสมัยใหม่เข้ามาแทนที่ โดยมีการปรับเปลี่ยนนโยบายด้านภาษีในรูปแบบใหม่ซึ่งได้มีการปรับปรุงหลายวาระในเรื่องกฎเกณฑ์ ข้อบังคับและพระราชบัญญัติที่ประกาศออกมานับแต่ปี พ.ศ.2427  สิ่งเหล่านี้ได้ก่อให้เกิดผลกระทบโดยตรงต่อผู้คนทั่วไปในสังคมล้านนาโดยเฉพาะอย่างยิ่ง “ชาวนา”...

ก๊อนเก๊าเล่าล้านนา: เศรษฐกิจในสังคมล้านนาจากสนธิสัญญาเชียงใหม่ถึงการเดินทางมาของรถไฟและก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2

ล้านนาเป็นดินแดนที่ถูกผนวกรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของราชอาณาจักรสยาม แต่เดิมมีสถานะเป็นหัวเมืองประเทศราชมาตั้งแต่ยุคต้นกรุงรัตนโกสินทร์และถูกรวบอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลางในสมัยรัชกาลที่ 5 เพื่อทำการปฏิรูปด้านการเมืองการปกครองโดยเรียกอาณาบริเวณดินแดนล้านนาว่าเป็น “มณฑลพายัพ” ซึ่งมีฐานะเป็นส่วนหนึ่งของพระราชอาณาเขตที่ตั้งอยู่ทางด้านเหนือสุดของของราชอาณาจักรสยามโดยมีอาณาเขตติดต่อกับรัฐเพื่อนบ้านของสยามซึ่งมีสถานะเป็นรัฐอาณานิคมในกำกับของมหาอำนาจชาติตะวันตกในขณะนั้นได้แก่ พม่าในฐานะส่วนหนึ่งของอาณานิคมอินเดียที่อยู่ภายใต้การปกครองของประเทศอังกฤษ มลายูที่เป็นดินแดนอาณานิคมซึ่งอยู่ภายใต้การปกครองของประเทศอังกฤษและลาวพืชเป็นดินแดนอาณานิคมซึ่งอยู่ภายใต้การปกครองของประเทศฝรั่งเศส ทั้งนี้...

ก๊อนเก๊าเล่าล้านนา : ว่าด้วยเรื่องราวจาก “เจ้าพระยา” สู่ “พิงคนที” จากนิทานคำกลอนเรื่องพระอภัยมณีของ “สุนทรภู่” สู่คร่าวซอเรื่องพระอภัยมณีของ “พระยาพรหมโวหาร”

เรื่อง: นวลคำ ขะยอมแดง สุภาพชนคนเมือง วันที่ 26 มิถุนายนของทุกปี นอกจากจะเป็นวันต่อต้านยาเสพติดแล้ววันดังกล่าวนี้ยังตรงกับ “วันสุนทรภู่” อันเป็นวันที่มักจะอยู่ในความทรงจำของใครหลาย...

การเกิดทุน การขยับชนชั้น และประชาธิปไตยในความเข้าใจ ของชาวบ้าน อ่านเพิ่มเติม

เมื่อวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ.2567 ที่ผ่านมา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร ได้จัดกิจกรรมในโครงการอ่านเปิดโลก (ครั้งที่...
spot_img

Popular

ผู้ใช้ถนนรอบคูเมืองร้อง “ยิ่งทำยิ่งพัง สายไฟหรือคนจะลงดินก่อนกัน” เหตุถนนทรุดตัวหน้ารพ.เชียงใหม่ราม ล่าสุดนำแผ่นเหล็กมาปิดแล้ว

25 กรกฎาคม 2567 ที่ผ่านมามีผู้ใช้เฟซบุ๊กรายหนึ่ง โพสต์ข้อความพร้อมรูปภาพผ่านกลุ่ม ‘เชียงใหม่108 CM108’ ระบุว่า “หลุมบริเวณหน้า...

[ชุดข้อมูล] คาดการณ์พื้นที่เสี่ยงอุทกภัยภาคเหนือ กรกฎาคม-ธันวาคม 2567

สถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (องค์การมหาชน) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สสน.) เปิดเผยผลการวิเคราะห์พื้นที่เสี่ยงอุทกภัยเดือนกรกฎาคม-ธันวาคม ปี 2567...

การต่อสู้ของฝูงนกแห่งน้ำอูน

เสียงรถไถเสียงเครื่องเลื่อยเสียงต้นไม้ล้มราบดินร่ำไห้ปลุกนกแห่งน้ำอูนให้ตื่นรวมฝูงและโผบินสู่สถานตัดสินความเป็นธรรมเพื่อท้วงถามถึงอนาคตแห่งผืนป่าเพื่อยุติการทลายปอดแห่งหมู่บ้าน แต่อำนาจอันเถื่อนถ้ำสอยนกแห่งน้ำอูนตกลงทีละตัวแล้ววิ่งมาเย็บปากด้วยเครื่องจักรทันสมัยซึ่งพวกเขาอ้างว่าจะนำพาความเจริญงอกงามสู่หมู่บ้านแต่ไม่มีนกตัวใดเห็นด้วยไม่มีนกตัวใดยิ้มรื่น แม้บั้นปลายเครื่องพันธนาการจะถูกปลดออกแต่นกแห่งน้ำอูนก็เจ็บปวดเกินกว่าจะกล้ำกลืนลืมเลือนไป ผู้ประพันธ์: อติรุจ ดือเระพิสูจน์อักษร: ฮาฟีซีน นะดารานิง และกูอิลยัส สุดทองคง ชุดบทกวีเพื่อตีแผ่และต่อต้านการฟ้องปิดปาก/การจำกัดเสรีภาพการแสดงออก ซีรีส์-บทกวีถ่ายทอดประสบการณ์-การถูกละเมิดสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกจํานวน 1 ชุด...

Top Secret – ลับสุดยอดอย่า(หาญ)บอกใคร

“ความลับของบ้านเมือง”ซุกซ่อนไว้ในหลุมลึกผนึกด้วยอิฐปูนเจ็ดชั้นไม่ให้ใครรู้ ไม่ให้ใครเห็นแต่ลืมไปว่าทุกความลับนั้นมีกลิ่นไม่ไวก็ช้าสักวันจะโชยคลุ้ง คนที่นิยมความโปร่งใสซึ่งมีต่อมสำนึกที่ไวต่อกลิ่นเดินตามหาจนเจอลงเรี่ยวแรงกะเทาะอิฐปูนขุดคุ้ยและพบสิ่งอันผิดปกติที่คนอื่น ๆ ในบ้านเมืองเดียวกันต้องรู้ที่เกี่ยวกับอิสรภาพและเสรีภาพจึงเก็บกวาดออกมาวางกองกลางลานสาธารณะให้คนทุกคนซึ่งมีสิทธิ์รับรู้แต่ต้นมายืนมุงดู ไม่นานนักผู้อ้างว่าพิทักษ์รักษาความสงบก็โผล่มาขับไล่มวลชนจนกระเจิงหนีตบปากนักนิยมความโปร่งใสด้วยกุญแจมือหนึ่งทีแล้วขึ้นเสียงขู่เข็ญให้เขานิ่งเงียบ นักนิยมฯ ขัดขืนถามขึ้นว่า “ฉันผิดอย่างไร”ผู้พิทักษ์ฯ ตอบพลัน“แกทำลายความปลอดภัยของประเทศ”นักนิยมฯ ยังไม่หยุด“ความปลอดภัยแบบใด”ผู้พิทักษ์ฯ เงียบนิ่งเอามือปิดปากนักนิยมฯให้เงียบตาม ผู้ประพันธ์:...

บุหรี่ไฟฟ้ากับวัยรุ่น: วิกฤติใหม่สุขภาวะวัยรุ่นไทย

วิดีโอ: สุทธิพร บุญมา, จิระพัฒน์ ชูกอร์, อภิรดา สุริยา และชมพูนุช แสงสว่าง...